تحليل فقهي - حقوقي سرقفلي در قانون موجر و مستأجر مصوب سال 1376

Comparative Analysis of Commercial Goodwill of the Landlord and Tenant Act 1376 with the Jurisprudence Theories

هرچند در حقوق موضوعه ايران حق سرقفلي با عنوان "حق كسب و پيشه و يا تجارت" در قانون موجر و مستأجر سال 1339 شناسايي و در قانون موجر و مستأجر سال 1356 با عنوان "حق كسب يا پيشه يا تجارت" مورد حمايت بيشتري قرار گرفته است؛ اما صاحب نظران حقوق اسلامي شرايط شناسايي اين حق را مغاير با قواعد فقه اسلامي، به ويژه اصل حرمت تصرف در مال غير بدون رضايت مالك توصيف كرده و مشروعيت آن را مورد ترديد قرار داده اند. از اين رو، شوراي نگهبان حق مزبور را فاقد عنوان شرعي اعلام كرد. بااين حال، به واسطه رواج اين حق در رابطه موجر و مستأجر اماكن تجاري در عرف بازار، در قانون موجر ومستأجر سال 1376 عنوان يادشده به حق سرقفلي تغيير يافت و مشروعيت آن مورد توجه قرار گرفت؛ هرچند ابعاد حقوقي اين حق و شرايط آن و مديريت حقوقي روابط موجر و دارنده حق مورد بحث قرار نگرفته است.

Although in the Iranian statuary law the “commercial goodwill” is recognized in the landlord and tenant Act 1339 as “The right to business and profession and or the trade” and protected more in the landlord and tenant Act 1356 as “The right to business or profession or trade’, Islamic law experts’ renounced legitimacy of aforementioned right for the reason of non-compliance of this right’s conditions with the rules of Islamic law, specially, the principle of prohibition to take possession of other’s property without the owner’s consent. Therefore, the Guardian Council announced it as lacking the religious title. However, in the landlord and tenant Act 1376, the title of “The right to business or profession or trade” changed to the title of “commercial goodwill” and its legitimacy has apparently received attention; although legal aspects of this right and its conditions and the legal management of the relationships of the landlord and the possessor of the right have not undergone any discussions.