پديد آورندگان :
جعفري پور، نسيبه دانشگاه ياسوج - دانشكده كشاورزي , الواني نژاد، سهراب دانشگاه ياسوج - پژوهشكده منابع طبيعي و زيست محيطي - گروه جنگلداري , فياض، پيام دانشگاه ياسوج - پژوهشكده منابع طبيعي و زيست محيطي - گروه جنگلداري , ميرشكاري، امين دانشگاه ياسوج - دانشكده كشاورزي - گروه زراعت و اصلاح نباتات
كليدواژه :
تادار , آناليز چند متغيره , زاگرس جنوبي , گونه , برگ
چكيده فارسي :
سابقه و هدف: خصوصيات ريختاري گياهان به درجات مختلف تحت تأثير عوامل محيطي مي باشند.
مطالعه تغييرات برگ و ميوه يك گونه گياهي در جمعيت هاي مختلف ابزاري كاربردي در تفكيك
پرونانس ها و مديريت تنوع زيستي مي باشد. هدف از اين تحقيق بررسي تنوع ريختي برگ و ميوه گونه
تادار با استفاده از روش هاي آماري چند متغيره بين جمعيتهاي مختلف در جنگل هاي زاگرس جنوبي
مي باشد. مواد و روش ها: در اين تحقيق 39 درخت مادري از چهار رويشگاه طبيعي گونه تادار (C. caucasica) واقع در استان هاي فارس و كهگيلويه و بوير احمد شامل تنگ تامرادي (ارتفاع 1542 متر از سطح
دريا)، آبشار ياسوج (ارتفاع 1900 متر از سطح دريا)، دشت ارژن (ارتفاع 2000 متر از سطح دريا) و
تنگ كره (ارتفاع 2120 متر از سطح دريا) انتخاب شد. از هر پايه تعداد 10 برگ و 15 ميوه از قسمت
بيروني و ميانه تاج در ابتداي آبان ماه جمع آوري و 25 صفت مورفولوژيكي اندازه گيري و داده هاي
به دست آمده با استفاده از روش هاي آماري چند متغيره آناليز گرديد. يافته ها: نتايج تجزيه واريانس نشان داد كه بجز صفات عرض در 0/9 طول از قاعده برگ، طول دندانه برگ، تعداد دندانه در سمت راست و چپ برگ، تعداد دندانه در 2 سانتي متر از قاعده برگ و
حاصلضرب جرم خشك در مساحت برگ از نظر ساير صفات، جمعيت هاي مورد مطالعه داراي
اختلاف معني داري با يكديگر بودند. تجزيه به مؤلفه هاي اصلي نشان داد پنج مؤلفه اول 76/51 درصد
واريانس ها را به خود اختصاص دادند كه در تشكيل مؤلفه اول بيشترين سهم واريانس ها به صفات
طول برگ، حداكثر پهناي برگ و سطح برگ و در رابطه با مؤلفه دوم زاويه بين رگبرگ اصلي و فرعي،
زاويه نوك برگ، تعداد دندانه در سمت چپ و راست برگ و طول نسبي دمبرگ اهميت بيشتري را در
مقايسه با ساير صفات از خود نشان دادند. بررسي پايه هاي درختي مورد مطالعه بر اساس آناليز تابع
تشخيص نشان داد كه چهار جمعيت توسط صفات عرض برگ در 0/1 طول از قاعده برگ، زاويه
سينوسي برگ، طول دمبرگ و عرض ميوه از يكديگر جدا شده اند.
نتيجه گيري: به طور كلي ميتوان از صفات زاويه بين رگبرگ اصلي و فرعي و عرض ميوه به دليل
شكل پذيري كمتر از شرايط محيطي به عنوان صفاتي متمايزكننده در تفكيك پايه هاي مادري گونه تادار
از يكديگر استفاده نمود. همچنين در منطقه تنگ تامرادي گونه تادار به دليل داشتن حداقل شكل پذيري
صفات، كمتر تحت تأثير شرايط محيطي قرار گرفته است كه نشان از سازگاري آن در اين منطقه است.
عكس قضيه فوق در مورد منطقه آبشار صادق مي باشد و گونه تادار در حال سازگاري و انطباق خود با
اين منطقه مي باشد.
چكيده لاتين :
Background and Objectives: Plant morphological characteristics are affected by
environmental factors in various extents. Investigation of leaf and fruit variations
of a plant species is a practical tool to provenance differentiation and biodiversity
management of populations. The aim of this study was to investigate the
morphological variability of leaves and fruits of different populations of Celtis
caucasica in southern Zagros forests using a multivariate analysis approach.
Materials and Methods: In this study, 39 mother trees from four natural
populations of hackberry located in Fars and Kohgilooye and Boyerahmad
provinces consist of Tange Tamoradi (altitude of 1542 meters above sea level),
Abshare Yasouj (altitude of 1900 m above sea level), Dashte Argan (altitude of
2000 m above sea level) and Tange Kare (altitude of 2120 m above sea level) was
selected. In early November, the amount of 10 leaves and 15 fruits per ramet were
collected from the outer and the middle part of the crown, and 25 morphological
traits were measured, and the data were analyzed using multivariate analysis.
Results: The results of analysis variance showed that except for traits of width at
0.9 length of base of leaf, the length of serration, the number of serration at right
and left side of leaf, the number of serration in 2 cm of base of the leaf, and
multiplication of dry weight on the leaf area, traits of studied populations were
significantly different from each other in terms of other traits. The principal
component analysis showed that the first five components have allocated 76.51%
of the variances that in the formation of the first component, traits of leaf length, maximum width of leaf, and surface of leaf showed the highest importance.
Considering the second component, the angle between major and minor nervure,
leaf tip angle, number of serration at the left and right side of leaf and relative
length of the petiole showed the highest importance compared with other traits.
Investigation of the studies tree bases on according to discriminate analysis showed
that the four populations have been separated by traits of leaf width in 0.1 of length
of the leaf base, sinusoidal leaf angle, petiole length, and width of fruit.
Conclusion: In general, traits of angle between the major and minor nervure and
width of fruit can be used as distinguishing traits in making distinction in
separation of C. caucasica species from each other due to their lower formability
under environmental conditions In addition, in the area of Tange Tamoradi, C.
caucasica species was less affected by environmental conditions due to minimal
formability of traits, showing its adaptability in this area. The opposite of this issue
is true in the Abshare Yasouj area and C. caucasica species is adapting itself with
this area.
