بررسي تاثير الگوي توانمندسازي خانواده محور بر كيفيت زندگي بيماران دياليزي

The effect of a family-centered empowerment model on quality of life in dialysis patients

مقدمه: نارسايي مزمن كليه يكي از مشكلات عمده سلامت عمومي محسوب مي شود و غالبا بيماران مبتلا به بيماري مزمن، كيفيت زندگي پايين تر از جمعيت عمومي دارند. بهبود و حفظ كيفيت زندگي اين بيماران نياز به حمايت جدي خانواده دارد، لذا پژوهش حاضر با هدف تاثير الگوي توانمندسازي خانواده محور بركيفيت زندگي بيماران دياليزي انجام شد. مواد و روش كار: اين مطالعه به صورت نيمه تجربي بر روي 100 بيمار تحت همودياليز مراجعه كننده به بخش دياليز بيمارستان علي ابن ابيطالب (ع) زاهدان انجام شد. نمونه گيري به روش در دسترس و سپس تخصيص تصادفي انجام شد. براي گروه مداخله الگوي توانمندسازي خانواده محور بر طبق گامهاي الگو در چهارمرحله، تهديد درك شده به روش بحث گروهي، خود كارآمدي به روش مشكل گشايي، عزت نفس به روش مشاركت آموزشي و ارزشيابي در طي چهار جلسه اجراشد. ابزار جمع آوري داده ها در اين مطالعه، فرم اطلاعات دموگرافيك و پرسشنامه كيفيت زندگي اختصاصي بيماران دياليزي بود. پرسشنامه كيفيت زندگي در سه مرحله قبل از مداخله، يك و دو ماه بعد از اتمام مداخله در هر دو گروه تكميل گرديد. تحليل داده ها با استفاده از نرم افزار22 spss و آزمون هاي آماري كاي دو، تي مستقل و تحليل واريانس با اندازه هاي تكراري انجام شد. يافته ها: ميانگين نمره بعد اختصاصي (01/0 P=) و نمره كل كيفيت زندگي (005/0P=) در يك و دو ماه بعد از اتمام مداخله و ميانگين نمره بعد عمومي كيفيت زندگي در دو ماه بعد از مداخله (006/0P=) درگروه مداخله با گروه كنترل تفاوت آماري معني داري داشت. آزمون تحليل واريانس اندازه‌هاي مكرر نشان داد كه تغييرات نمره كيفيت زندگي در دو گروه يكسان نبوده و بيانگر افزايش نمره كيفيت زندگي در گروه مداخله نسبت به گروه كنترل است (001/0 > P). بحث و نتيجه گيري: اجراي الگوي توانمندسازي خانواده محور در بيماران تحت درمان با همودياليز توانست كيفيت زندگي بيماران را ارتقا بخشد. لذا به كارگيري اين الگو توسط پرستاران جهت مشاركت خانواده و بيمار در مراقبت‌هاي درماني ضروري است.

Objective (s): Chronic Renal Failure (CRF) is one of the major public health problems, and since in most patients with chronic disease, quality of life is lower than the general population, and improving and maintaining quality of life in these patients requires serious family support, this study was to determine the effect of a family-centered empowerment model on quality of life in dialysis patients referring to a teaching hospital in Zahedan, Iran. Methods: This quasi-experimental study was performed on 100 hemodialysis patients referring to the dialysis department of a teaching hospital. Patients were randomly allocated to intervention and control groups. The intervention group received the family-centered empowerment model in four steps: perceive threat, self-efficacy through problem solving, self-esteem through educational participation and evaluation in four sessions. The data collected by Kidney Disease Quality of Life -Short Form questionnaire at baseline and one and two months after intervention by both groups. Data were analyzed by SPSS version 22 using Chi-square, independent t-test, ANOVA with repeated measures. Results: There was a significant difference between intervention group and control group in the mean score of specific dimensions (P = 0.01) and total quality of life (P = 0.005) in one and two months after the intervention and the mean score of the general dimensions of quality of life in two months after the intervention (P = 0.006). The repeated measures analysis of quality of life showed that changes in quality of life score in the two groups were not the same and this indicated that the increase in the quality of life score in the intervention group was significantly higher than the control group (P < 0.001). Conclusion: The implementation of the family-centered empowerment model could improve the quality of life of patients in hemodialysis patients.