ساخت لايه‌اي گروه اسمي در زبان كردي مكرياني بر اساس دستور نقش و ارجاع

The Layered Structure of Mukriyani’s Noun Phrases in Role and Reference Grammar

در این مقاله، ساخت نحوی گروه اسمی در كردی مكریانی كه یكی از گویش‌های زبان كردی سورانی محسوب می‌شود در قالب دستور نقش و ارجاع و بر اساس الگوی ون ولین (2005) بررسی می‌شود. در این چارچوب، گروه اسمی از دو فرافكن تشكیل‌شده است: فرافكن سازه‌ای، متشكل از  مركزاسمی و هستهاسمی و عناصر حاشیه آنها و فرافكن دستوری، متشكل از عملگرها. این تحقیق از نوع توصیفی-تحلیلی بوده و داده‌های مورد استناد نیز از كتب دستوری و نوشتاری گویش مكریانی و بعضاً بر اساس شم زبانی محقق كه گویشور این گویش محسوب می‌شود، انتخاب شده‌اند. در وهله بعدی، این داده‌ها مطابق الگوی لایه‌ای دستور نقش و ارجاع موردبررسی و تحلیل قرارگرفته‌اند و الگوی پیشنهادی گروه اسمی در این گویش به‌دست‌آمده است. از نتایج تحقیق اخیر می‌توان به عدم وابستگی ساخت گروه اسمی مكریانی به ترتیب خطی عناصر تشكیل‌دهنده آن اشاره كرد به‌نحوی‌كه واژه‌بست‌های نشان‌دهنده شمار و معرفه كه به هسته اسمی متصل می‌شود علیرغم مجاورت با آن، جزء عملگرهای هسته محسوب نمی‌شوند بلكه در ردیف عملگرهای مركز اسمی و سطح گروه اسمی قرار می‌گیرند. از نتایج دیگر این تحقیق آن است كه در كردی مكریانی صفات واقع در جایگاه پس از هستهاسم در قالب دستور نقش و ارجاع به‌عنوان حاشیه هستهاسم و صفات پیش از هستهاسم كه بیانگر كمیت‌اند به‌عنوان عملگر مركزاسم شناخته می‌شوند.

In this paper, the Mukriyani’s layered structure of NPs (one of the Surani’s Kurdish dialects) has been examined according to Van Valin’s (2005) framework. In this framework, NPs consist of two projections: a constituent projection consisting of a Nucleus and a Core plus one or more Peripheries for each of them, and a grammatical projection consisting of operators. This research is a descriptive-analytic one in which the  data have been extracted from the written sources of Mukriyani dialect, and also from the intuition of one of the researchers who is a native Mukriyani speaker. These data have been analyzed according to the mono-layered pattern of RRG and finally the proposed Mukriyani’s NPs pattern has been offered. Among the results of this research, we can refer to the independence of NPs’ structure from the linier order of their elements; however, the enclitics attached to the NUCN reflecting the number or definiteness are among the Core or NP operators. Another result of the research shows that in Mukriyani, the post-Nucleus adjectives make the Nucleus peripheries and the pre-Nucleus adjectives are among the Core operators.