مطالعه تطبيقي اعلام حق در قانون آيين دادرسي كيفري و اسناد بين المللي

A Comparative Study of Right Declaration in the Code of Criminal Procedure and International Acts

پژوهش حاضر با هدف بررسي مطالعه تطبيقي اعلام حق در قانون آيين دادرسي كيفري و اسناد بين المللي مي باشد بي‌گمان تحقق عدالت و اجراي حق در جامعه با توجه به پيوند وثيق آن با مقوله تأمين امنيت قضايي شهروندان همواره از دغدغه‌هاي اجتماعي پيشوايان آسماني و نيك‌انديشان عالم بوده است. عدالت كيفري يكي از مهمترين آرزوهاي بشر در طول تاريخ بوده كه تحقق آن در پرتو برگزاري دادرسي عادلانه مبتني بر فراهم نمودن حق دادخواهي و دفاع ممكن خواهد شد. از منظر حقوق موضوعه، اصل 34 ق.ا.ج.ا.ا حق دادخواهي و اعلام حق را به رسميت شناخته و ضمانت اجراي تخلف از اين اصل را كه منجر به سلب حقوق اساسي فرد مي‌شود، در ماده 570 ق.م.ا پيش‌بيني كرده است. تقريباً در تمام اسنادي كه تاكنون درباره حقوق بشر به تصويب مراجع بين المللي رسيده است مضمون واحدي به چشم مي خورد، اين اسناد به طور خلاصه بر اين نكته متفق اند كه بشر از حق، حقوق و آزاديهايي برخوردار است كه بايد الزاماً و به گونه اي موثر از آن حمايت شود و دولتها موظف اند در صورت نقض اين حقوق تدابير مطمئن براي احقاق حق افراد فراهم آورند، استقرار نظم عمومي در يك جامعه پيشرفته محتاج به قوانيني است كه محتواي آن بامعيارهاي صحيح سنجيده شده و شايستگي و توان پاسداري از نظم جامعه را داشته باشد. در ميان انبوه قوانين، قوانين كيفري به طور قطع و بالاخص مقررات مربوط به دادرسي كيفري نقش عمدهاي در بقاء و دوام نظم جامعه ايفاء مينمايد. تعقيب و محاكمه و صدور حكم محكوميت درباره بزهكاران و در عين حال ممانعت از صدمه به حقوق آنان و نيز حفظ افراد شريف و پاكدامن و جلوگيري از صدور محكوميتهاي نارواكه از اهم اهداف آيين دادرسي كيفري است، همه ارتباط دقيق بانظم جامعه داخلي و همچنين بين المللي دارد. بديهي است در معاهدات و كنوانسيون هاي بين المللي در واقع حقوق اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي سه جزء داراي وابستگي متقابل از مجموعه جامع تري هستند. اجزاي مختلف با حقوق مدني و سياسي نيز ارتباط دارند. در مركز حقوق اجتماعي حق بر سطح مناسب زندگي وجود دارد (ماده 25 اعلاميه جهاني حقوق بشر، ماده 11 ميثاق حقوق اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي و ماده 24 عهدنامه حقوق كودك) بهره مندي از اين حقوق، حداقل مستلزم اين است كه هر كسي بايد از حقوق لازمه زيست – حق بر غذا و آب كافي، لباس، خانه و شرايط لازم مراقبت – برخودار باشد.

This study aims to compare right declaration between the Code of Criminal Procedure and international acts. Certainly, fulfillment of justice and implementation of rights in the community has always been among the social concerns of heavenly leaders and thinkers of the world as it is closely connected with the extent to which citizens' judicial security is supplied. Criminal justice has been one of the most important human aspirations throughout history and its fulfillment will rely on a fair trial along with the litigation and defense rights. From the perspective of substantive law, Article 34 of the Constitution of the Islamic Republic of Iran has recognized the right for litigation and right declaration and has predicted in Article 570 of the Islamic Penal Code the legal sanctions for violation of this principle which leads to renouncement of a person's fundamental rights. Almost all of the acts having been adopted by international authorities so far agree on the fact that human beings have rights and freedoms which should be protected effectively and governments are required to take certain measures to restore people's rights if they are violated. The establishment of public order in an advanced society needs rules the content of which has already been assessed by sound criteria and which can preserve order in the society properly. Among all types of laws, criminal laws in general and the code of criminal procedures in particular play a major role in the establishment and sustainability of social order. The main goals of the code of criminal proceedings include prosecuting and holding legal proceedings and sentencing the criminals while preventing violation of their rights and protecting the nobil and innocent people against undeserved convictions, which are all closely associated with the order of the domestic and international communities. Obviously, the economic, social and cultural rights are three interrelated componetnts from a more general set in international treaties and conventions. These various components are associated with civil and political rights as well. At the core of social rights is the right to have an adequate standard of living (Article 25 of the Universal Declaration of Human Rights, Article 11 of the Covenant on Economic, Social and Cultural Rights, and Article 24 of the Convention Rights of the Child). The use of these rights requires that anyone have the fundamental rights of living - the right to have adequate food, water, clothing, housing and care requirements.