ارزيابي شاخص هاي رشد دو رقم اصلاح شده و بومي برنج ( .Oryza sativa L ) در مديريت هاي مختلف آبياري

Evaluation of growth indices in two native and improved rice (Oryza sativa L.) cultivars in different irrigation managements

به منظور تعيين اثر مديريت¬هاي مختلف آبياري بر شاخص¬هاي رشد برنج، پژوهشي به صورت آزمايش فاكتوريل در قالب طرح پايه بلوك¬هاي كامل تصادفي در سه تكرار با دو عامل آبياري در چهار سطح و رقم در دو سطح در مزرعه تحقيقاتي معاونت موسسه تحقيقات برنج كشور (آمل) در سال 1390 به اجرا درآمد. تيمارها شامل تناوب خشكي و رطوبت (AWD)، كشت نيمه خشك (SDC)، تركيب آب كم عمق با تناوب خشكي و رطوبت (SWD) و روش سنتي (TI) و دو رقم بومي طارم محلي و اصلاح شده فجر بودند. با اندازه¬گيري وزن خشك و سطح برگ در طي هفت نوبت نمونه¬برداري در طول رشد برنج، روند تغييرات شاخص¬هاي رشد به روش تابعي نسبت به روز پس از نشاكاري رسم شد. نتايج نشان داد تيمار TIبا ميانگين 7694 كيلوگرم بيش¬ترين مقدار عملكرد شلتوك را داشته و مديريت¬هاي AWD با ميانگين 7056 كيلوگرم و SDC با ميانگين 6358/7 كيلوگرم و SWD با ميانگين 6856/8 كيلوگرم به ترتيب كم¬ترين مقدار عملكرد شلتوك در هكتار را به خود اختصاص دادند. بيشترين شاخص سطح برگ در رقم طارم محلي به مقدار 6/4 در تناوب خشكي و رطوبت و كم¬ترين آن به مقدار 99/2 در تركيب آب كم عمق با تناوب خشكي و رطوبت بدست آمد. ولي در رقم فجر بيشترين مقدار شاخص سطح برگ (5/6) در آبياري سنتي و كم¬ترين مقدار آن (4/1) مربوط به تناوب خشكي و رطوبت بودند. بنابراين با توجه به حداكثر شاخص سطح برگ، سرعت جذب خالص در طارم محلي و فجر مي¬توان مديريت¬هاي آبياري AWD و SDC را بكار گرفت.

In order to determine the effect of different irrigation managements on rice growth indices, an experiment was done in factorial based on randomized complete blocks design in Rice Research Institute of Iran, Deputy of Mazandaran, Amol during 2011. Treatments were different irrigation managements including Alternate Wet and Drying (AWD), Semi-Dry Cultivation (SDC), combining Shallow water depth with Wetting and Drying (SWD) and Traditional Irrigation (TI) and two contrast cultivars of Tarom and Fajr as native and improved cultivars, respectively. Growth indices were fitted using measuring dry weight and leaf area over seven sampling times during rice growing stages. The results showed that IT (with an average of 7694 kg) had the highest paddy yield followed by AWD (7056 kg), SDC (6856/8 kg) and SWD (6358/7 kg). Leaf area index in Tarom cultivar varied from 2.99 in the combining Shallow water depth with wetting and drying to 4.6 in alternate wet and drying regimes. By contrast, LAI in Fajr cultivar ranged from 4.1 in the alternate wet and drying to 5.6 in traditional irrigation regimes. In general, with respect to maximum leaf area index and net assimilation rate in Tarom and Fajr cultivars, AWD and SDC irrigation managements could be introduced.