تاثير تنش شوري بر برخي صفات فنولوژيكي، مورفولوژيكي، عملكرد و اجزاي عملكرد برخي از ارقام كلزا

Effects of salinity stress on some traits of phenology, morphology, yield and yield components of some canola cultivars

تنش شوري از مهمترين عوامل محدود كننده رشد و توليد گياهان در سراسر جهان است. به منظور بررسي تاثير چهار سطح شوري آب آبياري (1/15، 4، 7 و 10 دسي¬زيمنس بر متر) بر برخي صفات فنولوژيكي، مرفولوژيكي، عملكرد و اجزاي عملكرد چهار رقم كلزا (Brassica napus L.) (هايولا 4815، 308 و 401 و رقم RGS 003) در شرايط كاربرد 10 تن بر هكتار ورمي¬كمپوست، آزمايشي به صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك¬هاي كامل تصادفي با سه تكرار در سال زراعي 94-1393 در منطقه گرگان انجام گرديد. نتايج نشان داد كه تاثير رقم بر كليه صفات، به جز تعداد روزهاي تا سبز شدن و طول غلاف معني¬دار بود. از نظر صفات ارتفاع بوته، ارتفاع نخستين شاخه فرعي و غلاف از سطح زمين، قطر ساقه و تعداد دانه در غلاف، رقم هايولا 4815 با تفاوت معني¬داري نسبت به ساير رقم¬ها، كمترين مقدار را به خود اختصاص داد. كمترين تعداد شاخه فرعي و بيشترين تعداد روزهاي تا گلدهي، روزهاي تا رسيدگي و قطر ساقه در رقم RGS وجود داشت و تفاوت آن با ساير رقم¬ها از نظر اين صفات معني¬دار بود. رقم¬هاي هايولا 308 و 4815 با بيشترين تعداد غلاف در بوته تفاوت معني¬داري با دو رقم 401 و RGS داشتند. بيشترين وزن هزار دانه در رقم¬هاي هايولا 4815 و 401 بدست آمد و تفاوت آن ها با دو رقم ديگر معني¬دار بود. رقم¬هاي هايولا 308 و 401 با بالاترين عملكرد دانه تفاوت معني¬داري با رقم RGS داشتند، ولي تفاوت اين سه رقم با رقم هايولا 4815 معني¬دار نبود. شوري موجب كاهش معني¬دار تعداد روزهاي تا رسيدگي (2/6 روز) و كاهش وزن هزار دانه گرديد. افزايش شوري از 15/1 تا 7 دسي¬زيمنس بر متر موجب افزايش معني¬دار تعداد غلاف در بوته (22%) و عملكرد دانه (30%) گرديد، اما با افزايش شوري به 10 دسي¬زيمنس بر متر مقدار اين صفات كاهش يافت، اگر چه اين كاهش معني¬دار نبود. نتايج اين پژوهش نشان داد كه رقم هايولا 401 در مقايسه با ساير رقم¬ها تقريباً در كليه صفات از برتري نسبي برخوردار بود.

Salinity stress is the most important factor limiting crops growth and production in worldwide. The aim of this study was to determine the effects of four water salinity levels (1.15, 4, 7 and 10 dS.m-1) on some traits of phenology, morphology, yield and yield components of four canola (Brassica napus L.) cultivars (Hyola 4815, 308 and 401 and RGS 003) under application of 10 Ton.ha-1 vermicompost during 2014-15 in Gorgan region, Iran. The experiment was conducted as factorial arranged in randomized complete blocks design with three replications. The results showed that all traits, except days to seed emergence and pod length were significantly affected by cultivar. Hyola 4815 cultivar had the lowest total plant height, height of the first pod and branch from ground, stem diameter and seed per pod with a significant difference with other cultivars. The lowest number of branches and the highest days to flowering and maturity and stem diameter were obtained from RGS cultivar with a significant difference with the other cultivars. Hyola 308 and 4815 cultivars with the highest number of pod per plant were significantly different with Hyola 401 and RGS cultivars. The highest 1000-seed weight was found in Hyola 4815 and 401 with a significant difference with the other cultivars. Hyola 308 and 401 cultivars had the highest seed yield and their differences were significant with RGS cultivar. However, seed yield differences of these three cultivars were not significant with Hyola 4815 cultivar. Salinity significantly decreased the number of days to maturity (2.6 days) and 1000-seed weight. Increased salinity from 1.15 to 7 dS.m-1 significantly increased pods per plant (22%) and seed yield (30%), but they decreased when salinity increased to 10 dS.m-1, although this reduction was not significant. The results showed that Hyola 401 had a comparative advantage in almost all traits.