بررسي نگرش جوامع محلي نسبت به احداث سد بهشت‌آباد در استان چهارمحال بختياري

Local Communities Attitudes towards the Construction of the Beheshtabad Reservoir Dam in the Chaharmahal and Bakhtiari Province

احداث سدهاي مخزني جهت ذخيره سازي و انتقال آب بين حوزه اي يكي از سياست هاي مهم كشور ايران جهت تامين آب در دهه هاي اخير بوده است كه به نوبه خود مي تواند اثرات مثبت و منفي متعددي بر ابعاد مختلف زندگي جوامع محلي مبدا و جوامع مقصد داشته باشد. در اين مطالعه پيمايشي، با استفاده از روش نمونه گيري چندمرحله اي 200 خانوار از 3514 خانوار منطقه انتخاب شدند و داده ها با استفاده از پرسشنامه و مصاحبه ساختاريافته گردآوري گرديدند. به طوركلي جوامع محلي نگرش نسبتاً منفي نسبت به احداث سد داشتند، زيرا احداث سد سبب تخريب محيط طبيعي منطقه، مهاجرت، بي خانماني و ناهنجاري هاي اجتماعي و فرهنگي مردم محلي مي گردد. تحليل رگرسيون نشان داد كه نگرش جوامع محلي تحت تاثير متغيرهاي ميزان وابستگي خانوار به منابع طبيعي، خانوارهاي شاغل در بخش كشاورزي، درآمد خانوار وابسته به صنايع دستي، افراد شاغل در بخش غير كشاورزي خارج از منطقه و دسترسي خانوار به خدمات و زيرساخت ها بود. خانوارهايي با وابستگي بيشتر به منابع طبيعي و همچنين خانوارهاي كه داراي مشاغل وابسته به منطقه به ويژه كشاورزي و فروشندگي بودند نسبت به خانوارهاي شاغل در بخش غير كشاورزي و خانوارهاي با دسترسي بيشتر به خدمات و زيرساخت ها با آسيب پذيري كمتر، نگرش منفي تري داشتند.

Constructing reservoir dams for water storage and inter-basin water transfer is one of the main policies of recent decades in Iran for providing water that can have numerous positive or negative impacts on dam-affected local communities living in origin basin or people living in the receiving watersheds. This research aimed to investigate local communities' attitude towards the construction of the Beheshtabad reservoir dam in the Chaharmahal and Bakhtiari Province using a survey methodology. A sample of 200 out of 3514 households of the origin basin who may be affected if the dam is constructed was randomly selected. The data were collected using the structured interview technique and a questionnaire confirmed in terms of validity and reliability measures. Local communities tended to have negative attitude towards constructing the dam, particularly that it would cause the destruction of the basin's environment and nature and escalating rural-urban migration and socio-cultural abnormalities of local communities. Regression analysis showed that the attitude is explained by dependency on natural resources, having agricultural occupation, land area, the number of days working as nonagricultural laborer, access to external services and facilities and income from handcraft production. The households with higher dependency on natural resources and with occupations depended on the area, particularly agriculture and sales occupation, had higher negative attitudes, while the households who worked outside the origin basin, specially nonagricultural workers, and the households with higher access to external services and facilities and resources less affected by the dam had less negative attitudes towards the dam construction.