واكاوي راهبردهاي سلبي سلفيه در تصحيح مكتب اثبات صفات

A Study of Salafi`s Negative Approaches in Correcting the School of Proving Divine Qualities

استقصاي همه‌جانبه راهبردهاي سلبي سلفيه در تصحيح مكتب اثبات صفات مي‌تواند يكي از محورهاي نقد منصفانه اين مكتب باشد. تلاش اتباع جريان سلفي‌گري در تأييد مكتب اثبات، ذيل راهبردهاي سلبي ايشان بر سه محور اساسي بنا شده است: 1. انكار يا توجيه تأويلات پرشمار منقول از ائمه سلف؛ 2. تشريح ادله امتناع تأويل صفات الهي؛ 3. مخدوش نمودن اصول مكاتب ديگر در تفسير صفات. سلفيه در جهت توجيه تأويلات سلف، به راهبردهاي متعددي، همچون تقييد صفات ظاهري به قرائن لفظي و معنوي، تشكيك در مراد جدي آيات، ترجيح بلامرجح روايات مثبِت تأويل و اقناع مخاطب به محظوريت برخي تأويلات دست يازيده‌اند. به علاوه با استناد به اصولي نااستوار و خدشه‌پذير، از قبيل عدم جواز تأخير بيان از وقت حاجت، مقبول نبودن تكليف امت به فهم تكلف‌آميز صفات و توافر نصوص روايي مؤيد ظاهرگروي، به تبيين ادله امتناع اجراي مكتب تأويل پرداخته‌اند. در نهايت مي‌توان گفت راهبرد سلبي سلفيه در نقد مكاتب مخالف نيز نارسايي‌ها و اشكالاتي مبنايي دارد؛ ازجمله استعمال مغالطات واضح و مكرر در استدلالات، معرفي مغرضانه و هدفمند مكاتب ديگر در جهت بزرگ‌نمايي مفاسد مترتب بر آنها، مناقشه در پاره‌اي جزئيات غير ضروري تحت عنوان لزوم تهذيب عقيده توحيدي، ظاهرگروي افراطي در تفسير صفات، تعامل شعارگونه، جزم‌انديشانه و گاه متعصبانه با اصول و غايات مكتب اثبات صفات و افتادن در ورطه توجيهات بي‌نتيجه و تكلف‌آميز.