(نقش بهينه سازي كاربري اراضي بر كاهش پتانسيل فرسايش و رسوب با استفاده از مدل برنامه ريزي خطي (مطالعه موردي: حوضه چهل گزي سنندج

The Role of Land use Optimization in Reducing the Potential of Erosion and Sedimentation using Linear Programming Model (Case study:Chehel-Gazi Basin in Sanandaj)

بهره برداري مناسب از اراضي كشاورزي و منابع طبيعي موجب كاهش فرسايش خاك و افزايش توليد در حوزه هاي آبخيز مي شود. از طرفي، الگوي كاربري اراضي به واسطه افزايش فعاليت هاي انسان در زمين به منظور برآورد نياز هاي مختلف، در حال تغيير است. يكي از روش هاي مديريتي براي رسيدن به پايداري توليد و كاهش فرسايش خاك، بهينه سازي كاربري اراضي است. در اين تحقيق با استفاده از مدل برنامه ريزي خطي ( سيمپلكس) و سامانه اطلاعات جغرافيايي، به بررسي نتايج حاصل از بهينه سازي كاربري اراضي در حوضه چهل گزي سنندج در سه سناريو شامل وضعيت موجود، وضعيت اعمال مديريت و وضعيت استاندارد اراضي پرداخته شد. پتانسيل فرسايش با استفاده از مدل MPSIAC در اراضي آبي 1/65، اراضي ديم 3/31، مرتع 3/64، باغ 1/49 و متوسط حوضه 3/58 تن در هكتار در سال برآورد شد. نتايج تحليل حساسيت سناريوها نشان داد كه در صورت بهينه سازي كاربري اراضي، پتانسيل فرسايش در وضعيت فعلي 0/85 درصد افزايش مي يابد؛ ولي در وضعيت اعمال مديريت اراضي 16/92 درصد و در وضعيت استاندارد 22 درصد كاهش مي يابد. نتايج تحليل حساسيت در هر سه گزينه نشان داد كه تغيير در مساحت اراضي مرتعي بيشترين تأثير را در تغييرات پتانسيل فرسايش حوضه دارد.

Appropriate utilization of agricultural land and natural resources decreases erosion and increases production in watersheds. On the other hand, land use pattern is changing due to increasing human activities on the ground to meet their different needs. Optimization of land use is one of the management methods to achieve stability and reduce soil erosion. In this study, using linear programming (simplex) and Geographic Information System (GIS), we investigated the land use optimization in three scenaris: current condition, management condition, and standard condition. Erosion potential was estimated using MPSIAC Model in irrigated land 1.65, dry lands 3.31, pasture 3.64, gardens 1.49 and 3.85 tons per hectare per year for Chehel-Gazi basin. The results of the sensitivity analysis of the tree scenarios showed that in the case of land use optimization, erosion potential increases for 0.85 percent under the current condition, 16.92 percent under the land management condition and 32 percent under standard conditions. The results of sensitivity analysis in all three options showed that changes in the area of pasture have the greatest impact on changing erosion potential of basin.