حكمت؛ گمشده انسان معاصر

Wisdom; The Lost Commodity of Contemporary Man

گرچه واژه‌هاي «فلسفه و «حكمت» در اصطلاح، معمولاً بصورت مترادف بكار ميروند ولي در اين مقاله اعتقاد بر اين است كه در سنت فلسفه اسلامي، حكمت، معنايي برتر از فلسفه دارد. با نظر به تعريف حكمت به اموري همچون معرفت الله، تشبّه به اله و استكمال نفس انساني، بدست مي‌آيد كه حكمت با اخلاق حكيم ارتباطي وثيق دارد و ملازم با ايمان و عمل اوست. حكيم برخلاف فيلسوف بمعناي رايج كلمه‌ـ بر آن است تا جهاني عقلاني شود بنشسته در گوشه‌يي، و اين امري است كه زندگي حكماي مسلمان نيز گواه آن است. بديهي است كه در دنياي معاصر كه اغلب فلسفه‌هاي آن بر شكاكيت و نسبيت گرايي تاكيد ميورزند، نميتوان از حكمت سخن راند ولي ميتوان از فلسفه‌هاي گوناگون سخن بميان آورد. فلسفه هاي متاخر بيش از آنكه انسان را به يقين برسانند، او را از آن دور ساخته و در ميان انبوهي از ترديدها رها ميسازند. از اينرو، حكمت، گمشده انساني است كه در جستجوي يقين است.

Although the terms “philosophy” and “wisdom” are usually used interchangeably, this paper aims to demonstrate that in Islamic philosophy wisdom has a more elevated meaning than philosophy. Based on the definition of wisdom, it deals with concepts such as knowledge of God, assimilation to God, and perfection of the human soul. Thus wisdom bears a close relationship with the behavior of a sage (hakim) and is in conformity with his faith and act. As the life of Muslim sages testifies, unlike a philosopher in the common sense of the word, a hakim’s end is to change into a rational world. Clearly, in the contemporary world, in which most schools of philosophy emphasize skepticism and relativism, one cannot speak of wisdom but can talk about various philosophies. Recent schools of philosophies, more than leading Man towards certainty, keep them far away from it and abandon them in an ocean of doubtful thoughts. Accordingly, wisdom is the lost commodity of all the human beings who seek for certainty.