تغييرات جمعيت و پراكنش فضايي تريپس گندم (Haplothrips tritici) در مزارع گندم شهرستان ايوان (استان ايلام)

تريپس گندم (Thysanoptera: Phlaeothripidae) Haplothrips tritici (Kurdjumov) يكي از آفات مهم در مزارع گندم استان ايلام مي باشد. به منظور بررسي تغييرات جمعيت و پراكنش فضايي تريپس گندم در مزارع گندم شهرستان ايوان از فروردين تا آخر خرداد ماه سال 1395، نمونه برداري ها به صورت هفتگي طي مراحل مختلف رشدي گندم انجام گرفت. با استفاده از شاخص هاي تيلور و آيوايو، پراكنش فضايي مراحل بالغ و نابالغ تريپس گندم برآورد و تغييرات جمعيت آن نيز مشخص شد. اوج جمعيت در مزارع گندم آبي و ديم اواخر ارديبهشت ماه مشاهده شد. بر اساس مقادير ضرايب تبيين و F، در مزارع گندم آبي مدل آيوايو براي برآورد پراكنش فضايي تريپس گندم مناسب تر از مدل تيلور ارزيابي شد، لذا بر اساس اين مدل پراكنش حشرات كامل به صورت تصادفي اما مراحل نابالغ و مجموع مراحل بالغ و نابالغ به صورت تجمعي بود. با وجود اين، در مزارع گندم ديم مدل تيلور براي برآورد پراكنش فضايي تريپس گندم مناسب تر از مدل آيوايو بود و بر اساس اين مدل، پراكنش مراحل بالغ و نابالغ اين گونه به صورت تجمعي بود، اما الگوي توزيع فضايي مجموع مراحل بالغ و نابالغ به صورت تصادفي به دست آمد.

Wheat thrips, Haplothrips tritici (Kurdjumov) (Thysanoptera: Phlaeothripidae) is one of the most important pests in wheat fields in Ilam Province. In order to study the population fluctuations and spatial distribution of wheat thrips in wheat fields of Eyvan city, sampling was weekly carried out during different growing stages of wheat from April to the end of June 2016. Spatial distribution of immature as well as adults of wheat thrips was estimated using Taylor’s power law and Iwao’s patchiness regression methods. The population peaks in both of the irrigated and rainfed wheat fields occurred in middle of May. Based on R2 and F values of regression analysis, in irrigated wheat fields, Iwaoʹs patchiness provided a more adequate description of spatial distribution than Taylor’s power law for wheat thrips. The spatial distribution for adults was randomized but for larval stages and the total stages (larvae and adults) was aggregated. Whereas, in rainfed fields, Taylor’s power law provided a more adequate description of spatial distribution than Iwaoʹs patchiness. The spatial distribution for both larval and adult stages was clumped and for the total was randomized.