پژوهشي بر تأثير متقابل سفالگري ايران در عصر اشكاني و چين در دوره سلسله هان

Interaction between Parthian Iran and Han China in the Field of Pottery: A Study

سابقه روابط ايران و چين به حدود 2500 سال پيش مي‌رسد و آن را مستندات تاريخي از دوران اشكاني ثابت مي‌كند. جاده تجاري ابريشم كه بخش قابل توجهي از آن در تصرف دولت پارس بود، زمينه ارتباطات ايران و چين را فراهم مي‌‌كرد. هنر سفالگري از زمانهاي دور در سرزمينهاي ايران و چين رايج بوده است و با توجه به گستردگي روابط ميان اين دو خطه در دوره اشكانيان، وجود تبادلات هنري از لحاظ تكنيك، فرم و رنگ در سفالگري امري دور از ذهن نيست. مقاله حاضر تلاش دارد كه پس از توصيف سفالگري در دوران اشكاني و هان، تأثير اين دو خاستگاه بر روي يكديگر را بررسي كند. هدف از اين پژوهش يافتن وجوه مشترك و ميزان تأثيرگذاري ميان اين دو سرزمين در زمينه هنر سفالگري است. به نظر مي‌رسد برخي از فرمها و لعابهاي به كار رفته در سفالينه‌هاي اشكاني به سرزمين چين رفته و نمود آن در آثار سفالين به جاي مانده از سلسله هان ديده مي‌شود. اين پژوهش از نوع بنيادي است و به روش توصيفي- تحليلي و در جهت بررسي سفالينه‌هاي اشكاني و هان از طريق گردآوري اطلاعات كتابخانه‌اي و اسنادي صورت گرفته است و نشان مي‌دهد از اواسط دوره اشكاني و اواخر دوره هان نوآوريهايي در هنر سفالگري اين دو منطقه به وجود آمده كه تأثير متقابل اين دو تمدن بر يكديگر را آشكار مي كند

According to Parthian documents Sino-Iranian relations date back to 2500 years ago. The Silk Road was significantly under the Parthian control and facilitated Iran-China communications. The Iranians and Chinese have long known the art of pottery, and due to vast relations between the two lands under the Parthians, it is quite conceivable that immense artistic exchange in pottery techniques, forms and color had occurred. The current article seeks to describe the status of the art of pottery under the Han and Parthian dynasties and evaluate the mutual impact of these two on one another. The research aims to find commonalities and the degree to which the two civilizations bore upon each other in the field of pottery. It appears that some forms and glazes used in Parthian earthwares found their way into China, as their trace is observed on porcelain works under the Han dynasty. This research is fundamental by nature and employs descriptive-analytical method to study the Parthian and Han porcelain works. It uses library sources and archived documents in order to indicate that from mid-Parthian and late-Han eras innovative trends were observed in the two regions’ pottery craft which attests to the interaction and mutual impact of the two civilizations.