تغييرات فرهنگي در دوره آتاتورك و رضاشاه

احساس نياز زمامداران ايران و تركيه براي "مدرن سازي" كشورهاي خود طبق الگوي اروپايي تقريبا هم زمان بود. اين فرآيند از نظر آنان به دولت مقتدر متمركز نياز داشت و آتاتورك و رضاشاه نيز به سوي اقتدار و تمركز پيش رفتند. تغييرات در هر دو كشور، آمرانه و از بالا به پايين بود. نوسازي فرهنگي با صبغه غربي در زبان، لباس، هنر و ادبيات، آموزش و پرورش و دانشگاه نمود يافت و در راه اين تغييرات، روشنفكران هر دو ملت نقش اساسي داشتند. گسترش روابط سياسي در كشور، به تأثيرپذيري رضاشاه از اقدامات تجددگرايانه آتاتورك منجر شد. پرسش اين است كه عوامل و زمينه هاي مناسبات ايران و تركيه در عصر پهلوي اول چه بود و برنامه هاي فرهنگي آتاتورك چه آثاري بر وضعيت ايران در عصر رضاشاه داشت؟ پژوهش حاضر بر اساس چارچوب مفهومي الگوي "تجدد آمرانه" تدوين شده است كه رهبران تركيه و ايران براي "مدرن سازي" از آن پيروي مي كردند. در اين مقاله، ضمن اشاره به تغييرات فرهنگي در ايران و تركيه، نقش رهبران سياسي و روشن انديشان دو ملت در ترويج افكار نوين و تغييرات حاصل از تحولات بررسي خواهد شد.