تحليل فطرت خداخواهانة انسان از منظر آيات قرآن

Analysis of Fitrah from the Qur’anic Verses’ Perspective

قرآن كريم برخي از ويژگي‌هاي انسان را فطري و غيراكتسابي و مقتضاي ذات و درون انسان معرفي مي‌كند. يكي از اين ويژگي‌ها، «فطرت خداخواهي انسان» است. در قرآن كريم، ساختار وجودي انسان، خدا آشنا و خداخواه است و اين مسئله به هيچ وجه ناشي از يك سلسله عوامل بيرون از ذات و مسائل اجتماعي، تربيتي و جغرافيايي نيست. البته براي شكوفايي اين ويژگي دروني بايد هر انساني سطحي از رشد شخصيتي را از سر بگذراند و به لحاظ رفتاري در وضعيتي سالم و اخلاقي باشد. در غير اين صورت، فطرت به شكوفايي نمي‌رسد و دچار انحراف مي‌شود، هرچند در مواقع اضطرار و در بن‌بست‌ها، اين ويژگي خود را نشان مي‌دهد، اما اگر وضعيت روحي و رفتاري مطلوب نباشد، پنهان مي‌شود و آدمي دچار حيرت و سردرگمي مي‌گردد. براي اين ويژگي فطري، البته يك سلسله دلايل عقلي نيز وجود دارد كه مفسران به آن‌ها اشاره كرده‌اند. اين ويژگي فطري هم با آموزه‌هاي وحياني نسبت دارد و هم با عوالم پيشين كه در اين زمينه، اختلاف جدي ميان مفسران وجود دارد.

The Qur’an regards some of the human’s characteristics as innate. One of these characteristics is human nature for seeking God. In the Qur’an, the construction of human existence searches for divinity and this feature does not arise at all from factors out of the human nature as well as social, educational, and geographical factors. Of course, if one wants to possess this feature, he or she must develop his or her personality and, demonstrate ethical conduct; otherwise, that innate feature is not achieved and is deviated. Although, this feature shows itself in dead ends and difficulties, it will be hidden if it is not in an appropriate condition leading to human confusion. Indeed, there are some reasonable proofs for this innate feature based on the commentators’ views. This characteristic is related either to inspirational instructions or to ancient worlds in which there are serious disagreements among commentators.