زيست شناسي شپشك آردآلود پنبه (Phenacoccus solenopsis (Hem.: Pseudococcidae روي درختچه ختمي چيني در شرايط صحرايي اهواز

Field biology of the cotton mealybug, Phenacoccus solenopsis (Hem.: Pseudococcidae) on Chinese hibiscus shrubs in Ahvaz, Iran

شپشك آردآلود پنبه Phenacoccus solenopsis Tinsley آفتي مخرب در مناطق گرمسيري و نيمه گرمسيري جهان مي­باشد كه به تازگي آلودگي­ هاي شديدي روي درختچه ختمي چيني Hibiscus rosa-sinensis L. در جنوب ايران ايجاد كرده است. پژوهش حاضر زيست شناسي اين شپشك را روي اين درختچه به عنوان مهم­ ترين ميزبان آن در اهواز در شرايط صحرايي در سال­ هاي 93-1392 مورد بررسي قرار داد. نتايج بررسي ­ها نشان داد كه اين شپشك در تمام طول سال در اهواز فعال بوده و 11 نسل را سپري مي­ كند.كوتاه­ ترين نسل­ هاي آن نسل­ هاي سوم، چهارم و پنجم مي ­باشند كه از نيمه دوم ارديبهشت تا نيمه دوم تير به­ ترتيب 0/84±21/63، 1/01±21/48 و 1/55±23/11 روز بدون اختلاف معني ­دار طول كشيدند. نسل يازدهم به عنوان طولاني­ ترين نسل از اواسط آذر شروع و تا اوايل فروردين به مدت 19/63±90/20 روز به طول انجاميد. نحوه­ ي توليدمثل ماده ها به صورت دوجنسي بود و در هيچ كدام از نسل­ ها بكرزايي مشاهده نشد. بيشترين ميانگين باروري متعلق به ماده­ هاي نسل هشتم در مهر ماه و به ميزان 35/00±432/19 پوره بود. كمترين ميانگين باروري نيز در ماده­هاي نسل دهم در زمستان و به ميزان 1/33±10/58 تخم مشاهده شد. كمترين و بيشترين نسبت جنسي به­ ترتيب 69% و 96% و در نسل­ هاي نهم و يازدهم مشاهده شد. نتايج مطالعه حاضر نشان داد كه شپشك آردآلود پنبه روي درختچه­ ي ختمي چيني از ظرفيت توليدمثل بالايي برخوردار بوده و مي ­تواند به خوبي در شرايط نامساعد تابستان اهواز به رشد و نمو خود ادامه دهد. اين نتايج مي­ تواند در تعيين راهكارهاي مديريت اين آفت مورد استفاده قرار گيرد.

The cotton mealybug, Phenacoccus solenopsis Tinsley is an invasive pest species in tropical and subtropical regions and recently has caused severe infestations on Hibiscus rosa-sinensis L. in southern Iran. In the present study, field biology of this pest was investigated on Chinese hibiscus shrubs as its important host plant in Ahvaz during 2013-2014. Results indicated that P. solenopsis has completed 11 generations per year. The shortest generation times were 3rd, 4th and 5th from early May to early July which lasted 21.63±0.84, 21.48±1.01 and 23.11±1.55 days, respectively, with no significant difference. The 11th generation was the longest and occurred from early December to late March for 90.20±19.61 days. The reproduction mode in all generations was bisexual and none of unmated females did parthenogenetic reproduction. The highest fecundity was calculated as 432.15±35.00 offspring / female for 8th generation in September and the lowest belonged (10.58±1.33 offspring / female) to 10th generation in winter. The highest and lowest sex ratio of females in total population were obtained in 11th generation (%96) and 9th generation (%69), respectively. According to present results, the cotton mealybug has high reproductive potential on Chinese hibiscus shrub and is able to develop well in unfavorable hot summers of Ahvaz. These results can be used in control management of this pest.