ارزيابي سازگاري زنبور پارازيتوئيد (Trichogramma brassicae (Hym.: Trichogrammatidae با ارقام انتخابي گوجه‌فرنگي در مديريت تلفيقي شب‌پره‌ي (Tuta absoluta (Lep.: Gelechiidae

Evaluating the compatibility of parasitoid wasp, Trichogramma brassicae (Hym.: Trichogrammatidae) with selected cultivars of tomato in integrated management of Tuta absoluta (Lep.: Gelechiidae)

در پژوهش حاضر، باتوجه به تأثير كيفيت گياه ميزبان بر ويژگي­ هاي زيستي دشمنان طبيعي (تأثير رو به بالا)، ميزان سازگاري زنبور پارازيتوئيد Trichogramma brassicae Bezdenko با ارقام حساس ("Infinity") و مقاوم ("Goldy") گوجه‌فرنگي نسبت به شب‌پره‌ي مينوز گوجه‌فرنگي، (Tuta absoluta (Meyrick، در شرايط آزمايشگاهي با دماي 1 ± 25 درجه‌ي سلسيوس، رطوبت نسبي 5 ± 65 درصد و دوره‌ي نوري 16 ساعت روشنايي مورد مطالعه قرار گرفت. در تجزيه­ ي داده ­ها، از نظريه ­ي جدول زندگي دو جنسي ويژه‌ي سن- مرحله‌ي زيستي استفاده شد. طول مراحل رشد و نمو نابالغ زنبور پارازيتوئيد T. brassicae روي رقم "Infinity" 12/80 ±0/06 (روز) بود كه تفاوت معني‌داري با مقدار محاسبه شده ­ي اين دوره­ ي زيستي روي رقم "Goldy" داشت (0/07 ± 12/31 روز). ميانگين تعداد تخم­ هاي پارازيت شده ­ي شب ­پر ه­ي مينوز گوجه­فرنگي توسط اين زنبور پارازيتوئيد روي ارقام "Infinity" و "Goldy" به­ ترتيب برابر با 2/67 ± 36/28 و 2/65 ± 39/30 (تخم/ماده) بود كه اختلاف معني­ داري با يكديگر نداشتند. مرگ و مير مراحل نابالغ اين پارازيتوئيد روي ارقام "Infinity" و "Goldy" نيز به­ ترتيب برابر با 3/95 ± 65/97 و 4/05 ± 64 (درصد) بود كه از نظر آماري اختلاف معني­ داري بين آن­ ها مشاهده نشد. مقادير محاسبه شده­ ي نرخ خالص توليد مثل (R0)، نرخ ذاتي افزايش جمعيت (r) و نرخ متناهي افزايش جمعيت (λ) زنبور پارازيتوئيد T. brassicae روي رقم "Infinity" به ­ترتيب برابر با 1/33 ± 7/31 (نتاج/فرد)، 0/013 ± 0/139 (بر روز) و 0/015 ± 1/150 (بر روز) بود كه اختلاف معني‌داري با مقادير محاسبه شده­ ي اين پارامترها روي رقم "Goldy" نداشت (به ­ترتيب 1/47 ± 8/36 [نتاج/فرد]، 0/013 ± 0/154 [بر روز] و 0/015 ± 1/167 [بر روز]). متوسط مدت زمان يك نسل (T) زنبور پارازيتوئيد T. brassicae روي ارقام "Infinity" و "Goldy" نيز به­ ترتيب برابر با 0/08 ± 14/26 و 0/09 ± 13/76 روز بود كه از نظر آماري اختلاف معني­ داري با يكديگر داشتند. از نتايج پژوهش حاضر مي‌توان اين­گونه استنباط نمود كه وجود عامل مقاومت احتمالي در رقم گوجه‌فرنگي "Goldy" با عامل كنترل بيولوژيك T. brassicae سازگار بوده و احتمالاً مي‌توان اين دو عامل را هم­زمان عليه شب‌پره‌ي مينوز گوجه‌فرنگي به­ كار برد.

Since plant quality could affect biological performance of natural enemies (bottom-up effects), compatibility of parasitoid wasp, Trichogramma brassicae Bezdenko with susceptible ("Infinity") and resistant ("Goldy") tomato cultivars to Tuta absoluta (Meyrick) was evaluated in laboratory conditions with 25±1ºC, relative humidity of 65±5 % and a light period of 16 h. Data analysis was performed using Age-Stage Two Sex Life Table theory. The value for total immature stages of T. brassicae on the cultivar "Infinity" was 12.80 ± 0.06 (days), which was significantly different from the recorded value of this parameter on "Goldy" (12.31 ± 0.07 days). The mean number of parasitized eggs of T. absoluta by this parasitoid wasp on the cultivars "Infinity" and "Goldy" was not significantly different and the obtained values for this parameter on the above-mentioned cultivars were 36.28 ± 2.67 and 39.30 ± 2.65 (eggs/female), respectively. Immature mortality of this parasitoid wasp was not significantly different on the cultivars "Infinity" and "Goldy" (65.97 ± 3.95 and 64.00 ± 4.05 (%), respectively). Furthermore, the values for net reproductive rate (R0), intrinsic rate of increase (r) and finite rate of increase (λ) of parasitoid wasp T. brassicae on the cultivar "Infinity" was 7.31 ± 1.33 (offspring/individual), 0.139 ± 0.013 (day-1) and 1.150 ± 0.015 (day-1), which was not significantly different from those obtained on the cultivar "Goldy" (8.36 ± 1.47 [offspring/individual], 0.154 ± 0.013 [day-1] and 1.167 ± 0.015 [day-1], respectively). Furthermore, the cultivars "Infinity" and "Goldy" had significant effects on the mean generation time (T) of T. brassicae and the recorded value for this parameter on the above-mentioned cultivars was 14.26 ± 0.08 and 13.76 ± 0.09 (days), respectively. Regarding the results obtained in the present study, partially resistance of cultivar "Goldy" had a relative compatibility with parasitoid wasp T. brassicae and therefore, these two control procedures could be combined together for integrated management of T. absoluta.