برآورد وقفه مالياتي و كشش قيمتي به تفكيك گروههاي مالياتي استان گلستان

Estimating Tax Lags and Price Elasticity in Tax Groups of Golestan Province

با توجه به اينكه در اقتصاد ايران درآمدهاي مالياتي يكي از مهمترين منابع تامين كننده مخارج دولت بعد از درآمدهاي نفتي است، لذا بررسي كارايي سيستم مالياتي از اهميت بسزايي برخوردار است. با توجه به اينكه كاهش درآمدهاي حقيقي مالياتي متاثر از دو عامل وجود وقفه هاي طولاني و سيستم مالياتي انعطاف ناپذير است، اگر وقفه جمع آوري ماليات ها طولاني و سيستم مالياتي انعطاف ناپذير باشد، تورم موجب كاهش درآمدهاي حقيقي مالياتي خواهد شد. لذا در اين تحقيق سعي شده است تا با استفاده از داده هاي سالهاي 1380 تا 1390 و با استفاده از روش هم انباشتگي جوهانسن – جوسيليوس به محاسبه وقفه هاي مالياتي و كشش قيمتي گروههاي مختلف درآمدي مالياتي استان گلستان پرداخته شود. نتايج تحقيق حاكي از آن است كه متوسط طول وقفه جمعآوري مالياتهاي مستقيم حدود 11 ماه ( طول وقفه ماليات بر شركتها 15 ماه، ماليات بر درآمد 3/15 ماه و ماليات بر ثروت 13/2 ماه ) بوده است. اين در حالي است كه طي دوره مورد مطالعه، وقفه جمعآوري مالياتهاي غير‌مستقيم 32/5 ماه بوده است. كشش قيمتي درآمد مالياتي ماليات بر شركتها، ماليات بر درآمد و ماليات بر ثروت به ترتيب 79/0 ، 67/0 و 55/0 بوده است. به عبارت ديگر، متوسط كشش قيمتي مالياتهاي مستقيم 67/0 بوده است. در حالي كه متوسط كشش قيمتي مالياتهاي غيرمستقيم 62/0 بوده است كه هر دو كوچكتر از يك هستند كه بيانگر اين مي باشند كه سيستم مالياتي مستقيم و غيرمستقيم نسبت به تورم بيكشش بوده و از كارايي لازم برخوردار نيست تا به نسبت تورم مالياتها را تغيير دهد.

Due to the importance of tax revenues compared to oil revenues in supplying government budget, it is necessary to study tax system efficiency. The decline in real tax revenues is affected by two factors i.e. tax lags and inflexible tax system. If tax Collection Lag is long and the tax system is inflexible, inflation will make the real tax income cut. So, in this study, we tried to use the data from 1380 to 1390 and the cointegration method of Johansen-Juselius to calculate the tax lags and price elasticity of various tax income groups in Golestan province. The results indicate that during the study period, the average tax collection lags were 11 months (companies’ tax lag was 15 months, tax income lag was about 15.3 months, and tax wealth lag was about 2.13 months and the indirect tax lag was about 3/5 months. In other words, the average direct tax collection lags were 79/10 months (11 months). However, during the study period, indirect taxes collection lags were 5.32 months which is less than the direct tax collection lags.