پايه بودن اعتقاد به خدا از ديدگاه علامه طباطبايي و آلوين پلانتينگا

Allamma Tabatabaee and Alvin Plantinga on the basic proposition “God exists”

اعتقاد به وجود خدا، همواره در معرض حملات نظری بوده و یكی از این موارد، چالش در توجیه این باور است. در مقالۀ حاضر، نظرهای علامه سید محمدحسین طباطبایی و آلوین پلانتینگا در مواجهۀ با چالش فوق بررسی و با تحلیل دیدگاه آنها، مقایسه‌ای انجام خواهد گرفت. اگرچه هر دوی ایشان اعتقاد به خدا را از دلیل بی‌نیاز می‌دانند و برهان را تنها مؤید ایمان می‌پندارند، پلانتینگا كه به سنت معرفت‌شناسی اصلاح‌شده تعلق دارد، با نقد بنیادی نظریۀ مبناگروی سنتی در توجیه، گزارۀ «خدا وجود دارد» را برای فرد دیندار از جرگۀ گزاره‌های واقعاً پایه معرفی می‌كند و البته آن را بدیهی نمی‌داند. این در حالی است كه او نمی‌تواند معیار جامع و مانعی را برای گزاره‌های پایه ارائه دهد. اما علامه طباطبایی كه به مكتب مبناگروی سنتی در توجیه وفادار است، برای اثبات وجود خدا از اصلی بهره می‌برد كه مناقشه‌ای در پایه بودن آن وجود ندارد؛ یعنی اصل عدم اجتماع نقیضین. به این‌ترتیب علامه طباطبایی با تحلیل موضوع گزارۀ فوق، آن را به‌عنوان گزاره‌ای بدیهی اولی معرفی می‌كند.  

Belief in the existence of God has always been attacked by opponents. One of them is the so called evidentalism challenge. In this paper, the opinions of Allama Muhammad Hussain Tabataba, and Alvin Plantinga about the above mentioned challenge are discussed and compared. Although both believe that belief in God does’nt need to be proved and arguments just support the faith but, belonging to a tradition of reformed epistemology, Plantinga critiques the theory of traditional foundationalism and introduces “God exists” as a basic propositions for theist in specific conditions but does’nt account it in self-evident ones. On the other hand, Allama Tabatabaee that belongs to traditional foundationalism school, to prove God existence utilize a principle about which there is no uncertainty among philosophers and epistemologists: the reality and non-reality could’nt come together.so that proposition must be self-evident.