بررسي مواجهه شغلي كاركنان جايگاه هاي عرضه بنزين و CNG شهرستان شاهين دژ با تركيبات BTEX در سال 1395

زمينه و هدف: با افزايش تعداد خودروها و به مراتب آن، افزايش توليد و عرضه بنزين و گاز، كيفيت هوا به مرور زمان وخيم تر شده است. از مهم‌ترين آلاينده‌هاي فرار كه هم از بنزين و گاز خام و هم از احتراق آنها متصاعد مي شود، تركيبات بنزن، تولوين، زايلن و اتيل بنزن(BTEX) مي‌باشد. مطالعه حاضر با هدف بررسي غلظت BTEX در هواي جايگاه هاي سوخت شهرستان شاهيندژ و حومه انجام شد. مواد و روش‌ها: در اين مطالعه مقطعي، نمونه هواي منطقه تنفسي از 24 كارگر 12 جايگاه پمپ بنزين و گاز تهيه شد. نمونه ها بر اساس روش NIOSH1501 توسط دستگاه GC-FID آناليز شدند. تجزيه و تحليل داده ها با استفاده از نرم افزار آماري SPSS (نسخه 16) و آزمون‌هاي t-test و Linear Regression انجام شد p < 0.05).. يافته ها: ميانگين غلظت BTEX در جايگاه هاي بنزين برابر 327±1787، 141±914، 183±973/4 و 123±476/1 g/m3µ و در جايگاه CNG برابر 863±1142/9، 458±507/6، 514±694/9 و 245/6±296 g/m3µ بود. ارتباط بين ميانگين غلظت فردي و محيطي بنزن تنها در جايگاه هاي CNG معني دار بود (0/05 > p). خطر سرطان كاركنان جايگاه‌هاي CNG كه با بنزن در تماس بودند، برابر4-10×15/8 و حداكثر مقدار شاخص HQ مربوط به گزيلن و برابر 8/656 بود. اين مقادير براي جايگاه بنزين به ترتيب برابر 4-10×21/6 و 16/19 بود. نتيجه‌گيري: ميانگين تراكم بنزن در جايگاه پمپ بنزين حداكثر بوده كه بالاتر از حد مجاز كشوري مي‌باشد. خطر ابتلا به سرطان و شرايط غير سرطان، بسيار بالا مي باشد كه نيازمند اتخاذ تصميمات كنترلي مي باشد. بهبود كيفيت سوخت، نصب سيستم هاي بازگرداني بخارات بنزين به مخزن، هوشمند كردن سيستم هاي سوخت گيري، استفاده از پوشش هاي گياهي تصفيه كننده تركيبات BTEX و همچنين استفاده از لوازم حفاظت فردي، جهت بهبود شرايط پيشنهاد مي شود.

Background and Aims: ٌWith increasing the number of motor vehicles that causes increasing the fuel production and sale, the ambient air quality has been worse. BTEX is one group of the important pollutants that release from gasoline and its burning. The aim of this study is evaluation of BTEX level in refueling station ambient air. Methods: In this cross-sectional study, the air samples were taken from 24 workers’ breathing zones in 12 gasoline and CNG refueling stations. Samples were analyzed according to NIOSH1501 method and using GC-FID technique. SPSS-v.16 is used to analyze data with t-test and Linear Regression (p < 0.05). Result: The mean concentration of benzene, toluene, ethyl-benzene and xylene in gasoline stations was 1787±327, 914±141, 973.4±183 µg/m3 and 476.1±123 respectively, and about CNG stations, there were 1142/9±863, 507.6±458, 694.9±514 and 296±245.6 µg/m3, in that order. The CNG station’s workers, who exposed to benzene, have cancer risk about 15.8×10-6 and the highest HQ index was related to xylene (i.e. 8.656). The cancer risk of gasoline station workers and HQ index were 21.6×10-6 and 16.19 respectively. Conclusion: Gasoline stations had the highest concentration of benzene that exceeded the OEL-TWA. Cancer and non-cancer risk is in high levels that require decisions to control the condition. Improvement of fuel quality, implementation of vapor recovery systems, smarting the refuel instruments, utilization of plants for purification of BTEX and using of personal protective equipment are our recommendation for improvement of condition.