اثر كود و پرايمينگ با محلول فسفات دي هيدروژن پتاسيم بر رشد هتروتروفيك گياه چه هاي سياهدانه (Nigella sativa)

Effects of Fertilizers and Priming with KH2PO4 Solution on Emergence and Heterotrophic Growth of Black Cumin (Nigella sativa) Seedling

به‌منظور بررسی اثر تیمارهای كود و پرایمینگ با محلول فسفات دی هیدروژن پتاسیم بر سبز شدن و رشد هتروتروفیك گیاهچه‌های سیاه‌دانه (Nigella sativa L.) آزمایش‌هایی در سال 1392-1391 در آزمایشگاه و گلخانه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. در آزمایش اول، تركیب فاكتوریل اصلاح‌كننده‌های خاك آهكی (شامل ورمی كمپوست (V) + باكتری تیوباسیلوس (T)، گوگرد به‌صورت عنصری میكرونیزه (S) + T، V+S+T و شاهد) و سه سطح كاربرد فسفر (صفر، 30 و 60 كیلوگرم در هكتار از منبع فسفات دی آمونیوم) طی دوره رشد گیاه مادری، تیمارهای آزمایش بودند. در آزمایش دوم، تیمارهای انتخاب شده از آزمایش اول (با درصد سبز شدن كمتر از 60 درصد) و پرایمینگ بذر (عدم پرایمینگ، هیدرو پرایمینگ، پرایمینگ فسفر با محلول‌های 100، 300 و 500 میلی‌مولار فسفات دی هیدروژن پتاسیم) به ترتیب عامل اول و دوم آزمایش بودند. بر اساس نتایج آزمایش اول، افزایش حلالیت فسفر ناشی از كاربرد اصلاح‌كننده‌های خاك آهكی (V+T و V+S+T)، در مقایسه با شاهد، نقش معنی‌داری در افزایش درصد سبز شدن بذرهای سیاه‌دانه (به ترتیب تا 50 و 54 درصد) داشتند. در آزمایش دوم نیز پرایمینگ فسفر در سطح 300 میلی‌مولار منجر به افزایش معنی‌دار درصد تخلیه ذخایر بذر، كارایی استفاده از ذخایر بذر و افزایش درصد سبز شدن سیاه‌دانه (به ترتیب تا 9، 143 و 29 درصد) شد. علاوه بر این، بین میزان فسفر بذر پویا شده و درصد سبز شدن بذرهای سیاه‌دانه همبستگی مثبت و معنی‌داری به دست آمد (R2= 0.90 **).

In order to investigate the effects of priming with a KH2Po4 solution on emergence and heterotrophic growth of black cumin (Nigella sativa L.) seedling, a series of experiments were conducted at the Faculty of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad, Iran, in 2013 and 2014. A field experiment was conducted as factorial layout based on a randomized complete block design with four replications. The fertilizer resources (vermicompost (V)+Tiobacilus (T), micronized Sulfur (S)+T, V+S+T and control) and three levels of phosphorus (0, 30 and 60 kg.ha-1) were the first and second experimental factors, respectively. In the second experiment, selected treatments (in which showed emergence below 60% in the previous experiment) and seed priming (no priming, hydro priming and three levels of phosphorus (P)-priming as 100, 300 and 500 mM KH2Po4) were the first and second experimental treatments, respectively. Based on the results, the resources of soil amendment (V+T and V+S+T) significantly increased the emergence percentage of black seed (by 50 and 54%, respectively). In addition, seed reserve depletion percentage, seed reserve utilization efficiency and emergence percentage significantly increased by 300 mM KH2PO4 (by 9, 143 and 29%, respectively). There was a significant positive relationship between the weight of mobilized seed P and the emergence percentage of black seeds (R2= 0.90 **).