اثر تنش قليائيت بر جوانه‌زني بذر و رشد و ويژگي‌هاي فيزيولوژيك گياهچه دو رقم گلرنگ Carthamus tinctorius

Effect of alkaline stress on germination, growth and physiological traits of two safflower cultivars

به‌منظور مطالعه تأثیر تنش قلیائیت بر خصوصیات جوانه‌زنی بذر و رشد و ویژگی‌های بیوشیمیایی گیاهچه دو رقم گلرنگ، آزمایشی در آزمایشگاه تحقیقاتی دانشكده كشاورزی دانشگاه ولیعصر (عج) رفسنجان به‌صورت فاكتوریل در قالب طرح كاملاً تصادفی با سه تكرار اجرا گردید. فاكتورهای آزمایشی شامل فاكتور اول قلیائیت با بی‌كربنات سدیم در 7 سطح (صفر، 10، 20، 30، 40، 50 و 60 میلی‌مولار) و فاكتور دوم شامل دو رقم گلرنگ (صفه و 411) بود. نتایج نشان داد كه تنش قلیائیت اثر معنی‌داری بر ویژگی‌های جوانه‌زنی بذر داشت. با افزایش تنش قلیائیت درصد و سرعت جوانه‌زنی، به ترتیب 5/11 و 7/23 درصد كاهش نشان دادند؛ و همچنین طول و وزن خشك ساقه‌چه، به ترتیب كاهش 140 و 5/78 درصدی و طول و وزن خشك ریشه‌چه، نیز كاهش 1/171 و 350 درصدی داشتند. میزان پتاسیم و نسبت پتاسیم به سدیم كاهش و محتوای مالون‌دی‌آلدئید 160، پرولین 275، قندهای محلول 747 و سدیم افزایش یافت. در شرایط تنش قلیائیت، ارقام مورد بررسی ازنظر طول ساقه‌چه و ریشه‌چه، میزان پرولین و پتاسیم با یكدیگر تفاوت نشان دادند و از این نظر رقم 411 برتری قابل ملاحظه‌ای نسبت به رقم دیگر نشان داد. هر دو رقم در سطح 60 میلی‌مولار بیشترین میزان مالون‌دی‌آلدئید را داشتند و كمترین میزان این صفت مربوط رقم صفه و سطح شاهد بود. با توجه به نتایج تحقیق انجام شده رقم 411 در محتوای پرولین و قندهای محلول نسبت به رقم صفه برتری داشت اما در سایر صفات تفاوت معنی‌داری بین دو رقم استفاده شده مشاهده نگردید.

In order to study the effect of alkaline stress on seed germination and seedling biochemical characteristics of two safflower cultivars, a laboratory experiment was conducted based on a completely randomized design with three replications in the Vali-e-Asr University of Rafsanjan. Experimental factors included the levels of alkaline with sodium bicarbonate (0, 10, 20, 30, 40, 50 and 60 mM) and two cultivars of safflower (Soffeh and 411). The result showed that alkaline stress had significant effects on seed germination characteristics. Increasing alkaline stress reduced percentage and rate of germination, length and dry weights of shoots and roots, K+ concentration and K+/Na+. However, alkaline increased malondialdehyde content, proline, total carbohydrate and Na+ concentration. In alkaline stress condition, there was a significant difference between cultivars in length of shoots and roots, proline content and K+ concentration. 411 cultivar showed notable superiority compared to Soffeh cultivar. Both cultivars had the highest malondialdehyde at 60 mM alkalinity and the lowest malondialdehyde obtained in Soffeh cultivar and control. The result of this research showed that 411 cultivar was better than Soffeh cultivar in proline and soluble sugar content, but these two cultivars had no significant differences in other traits.