ارتباط عبورپذيري و نفوذ گازهاي دي‌اكسيد‌كربن و متان با حجم آزاد كسري در غشاهاي آميزه‌اي پلي (اتر- قطعه- آميد) و كوپليمر پايه وينيل استات

Relationship of Permeation and Diffusion of Carbon Dioxide and Methane Gases with Fractional Free Volume in the Blend Membranes of Poly(ether-b-amide) and Vinyl Acetate- Based Copolymer

غشاهای آمیزه‌ای از پلی (اتر- قطعه- آمید) و كوپلیمر وینیل استات/ دی‌بوتیل مالئات به‌روش ریخته‌گیری محلولی تهیه شدند. نتایج آزمون عبورپذیری گاز نشان داد كه افزایش مقدار كوپلیمر وینیل استات/ دی‌بوتیل مالئات در آمیزه پلی(اتر-قطعه-آمید) باعث افزایش انتخاب‌پذیری گاز دی‌اكسید‌كربن (CO2) نسبت به گاز متان (CH4) در غشاهای تولید شده تا دو برابر مقدار اولیه شد، در حالی‌كه عبورپذیری هر دو این گازها نسبت به ماتریس اولیه كاهش یافت. با محاسبه مقادیر نفوذپذیری و حلالیت گاز CO2 در غشاها، این نتیجه حاصل شد كه كاهش عبورپذیری غشاء به دلیل كاهش نفوذپذیری گاز از غشای آمیزه‌ای است. برای فهم بیشتر این موضوع، مقدار حجم آزاد كسری (FFV) در ماتریس هر نمونه با استفاده از دو روش متفاوت، یك بار بدون توجه به گاز عبوری و بار دوم با در نظر گرفتن نوع گاز عبوری محاسبه و مشاهده شد كه با افزایش مقدار كوپلیمر وینیل استات/ دی‌بوتیل مالئات در ماتریس، حجم آزاد ماتریس كاهش می‌یابد. ارتباط میان مقادیر محاسبه‌شده حجم آزاد ماتریس با مقادیر نفوذپذیری و عبورپذیری گازها به كمك روابط موجود برای پلیمرها برقرار گردید و مشاهده شد، داده‌های نفوذپذیری و عبورپذیری اندازه‌گیری‌شده از غشاها و مقادیر محاسبه‌شده از FFV به خوبی در روابط مربوطه صدق می‌كنند.  

Blend membranes based on the poly(ether-b-amide) and vinyl acetate/ dibutyl maleate copolymer were prepared via solution casting. Results of the gas permeability test showed that the selectivity of carbon dioxide gas (CO2) relative to the methane (CH4) gas in the prepared membranes increases twofold while the permeability of these gases decreases by increasing amount of vinyl acetate/ dibutyl maleate copolymer. Diffusivity and solubility of CO2 in the membranes were calculated, and it was found that decrease in permeability is due to the decrease in the diffusivity of gases in the blend membranes. To further understand this issue, fractional free volumes (FFV) of the membranes were calculated by two different methods, one without and another with considering the permeated gas from membrane. It was observed that by increasing the amount of the vinyl acetate/ dibutyl maleate copolymer in the blend membranes, FFV decreases. By equations at hand for polymers, a relationship between the FFV of membranes and diffusivity and permeability of the gases was established, and a good correlation between them was found.