ارزيابي نتاج حاصل از توليد مثل جنسي درختان پده با استفاده از شاخص‌هاي ريخت‌شناسي برگ و ايزوآنزيم

Evaluation of progenies of sexual reproduction of Populus euphratica provenances using leaf morphology and Isoenzyme markers

گونه پده به­دلیل سازگاری در شرایط اكولوژیكی مختلف و دگرگشن بودن می­تواند نهال­های بذری با تنوع ژنتیكی بالا تولید كند كه در فرایند انتخاب درختان برتر، دورگ‎گیری­ و در نهایت تكثیر ژنوتیپ­های مطلوب به­لحاظ كمی و كیفی نقش مهمی داشته­باشد. هدف این تحقیق ارزیابی ویژگی­های ایزوآنزیمی و ریخت­شناسی برگ در برخی از ژنوتیپ­های حاصل از تولید مثل جنسی در گونه پده بود. تعداد 50 ژنوتیپ بذری پده از درختان مادری 12 رویشگاه مختلف كه به‌لحاظ ویژگی­های كمی و كیفی رشد نسبت به سایر ژنوتیپ­ها برتری داشتند انتخاب و تنوع نتاج حاصل از درختان به لحاظ ویژگی­های ریخت­شناسی برگ و فعالیت آنزیم پراكسیداز مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج ریخت­شناسی برگ نشان داد كه نتاج درختان مادری رویشگاه‌های گتوند و لرستان بیشترین و نتاج درختان زابل كمترین مقدار طول، حداكثر پهنا و سطح برگ را داشتند. نتایج تجزیه واریانس ایزوآنزیمی برای ژنوتیپ­های برتر از درختان رویشگاه‌های مختلف نشان داد كه گوناگونی ژنتیكی در درون ژنوتیپ­های برتر و میان درختان مادری آنها به­ترتیب 69 و 31 درصد بود. همچنین مقدار ضریب تنوع در درون ژنوتیپ­های برتر و درختان والد دارای تفاوت معنی­داری در سطح احتمال 1% بود. بیشترین هتروزیگوسیتی مشاهده شده مربوط به ژنوتیپ­های درختان درفول، سرخس و زابل به­ترتیب با 1، 83/0 و 83/0 بود. بیشترین تعداد آلل مؤثر و ضریب شانون متعلق به ژنوتیپ­های رویشگاه زابل به­ترتیب با 93/2 و 12/1 بود.

Because of adaptation to different ecological conditions, cross pollination and heterozygosity, Populus euphratica contains a large amount of genetic diversity, which could have an important role in superior phenotypes selection, in inter and intra specific hybridization processes. The main aim of this study was evaluation of leaf morphologic and Isoenzyme characteristics in several P. euphratica genotypes, produced by seed regeneration. A total of 50 superior seedlings from superior phenotypes of 12 parent trees of the species were selected. Seedlings evaluation was performed in a nursery located at Karaj research station, a city close to Tehran, Iran, during 2011 to 2015. In order to determine existing genetic variation, leaf morphology of seedlings and analysis of peroxidase isoenzyme were conducted. Peroxidase isoenzyme analysis was conducted on leaf extracts using polyacrylamid gel electrophoresis (PAGE ). Analysis of variance showed significant differences among the seedlings of the parent trees for leaf morphologic traits. The most values of leaf length, leaf width and leaf area were observed on Gotvand and Lorestan originated seedlings, and the lowest value of the characters was observed on seedlings originated from Zabol habitat. Analysis of variance of superior genotypes from different habitats revealed within superior genotypes genetic variations (69%) and among habitats genetic variations (31%). Variation index (Phi) showed significant differences within progenies and superior parental trees. The most part of heterozygosity observed in Dezfol, Sarakhs and Zabol trees, with 1, 0.83, 0.83 values respectively. Maximum number of effective alleles and Shannon index belonged to Zabol habitat with 2.93 and 1.12 respectively.