گزينش اكوتيپ‌هاي برتر اسپرس بر اساس صفات كمّي و كيفي

Selection superior sainfoin ecotypes for quantity and quality traits

اسپرس (Onobrychis viciifolia Scop.)، از جمله بقولات علوفه‌ای چند ساله است كه برای تولید علوفه در اراضی دیم و آبی و همچنین به صورت چرای مستقیم مورد توجه می‌باشد. این لگوم علوفه‌ای سازگاری وسیعی به شرایط اقلیمی دارد و برای تولید علوفه مورد استفاده قرار می‌گیرد. به‎منظور ارزیابی و گزینش اكوتیپ‌های برتر و تولید رقم سنتتیك، 25 اكوتیپ اسپرس جمع‌آوری شده از منطقه آذربایجان از نظر صفات كمّی و كیفی از سال 1390 تا 1393 در ایستگاه تحقیقاتی تیكمه‌داش مركز تحقیقات و آموزش كشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان‌شرقی ارزیابی شدند. بین اكوتیپ‌های اسپرس مورد بررسی از نظر ارتفاع بوته، وزن تر ساقه، وزن خشك ساقه، وزن تر برگ، وزن خشك برگ، عملكرد علوفه تر و عملكرد علوفه خشك اختلاف معنی‌دار وجود داشت، ولی برای تعداد روز تا 10 درصد گلدهی اختلاف معنی‌داری مشاهده نشد. از نظر صفات كیفی علوفه، میزان پروتئین، فیبر و قابلیت هضم ماده خشك نیز اختلاف معنی‌داری بین اكوتیپ‌ها مشاهده شد. با ضرب درصد پروتئین در میزان عملكرد علوفه تر و خشك، میزان عملكرد پروتئین به‌‌صورت تر و خشك به‎عنوان یك شاخص محاسبه شد و اعداد حاصل تجزیه واریانس شدند. میزان عملكرد پروتئین به‌صورت خشك به‎عنوان یك معیار برای گزینش اكوتیپ‌ها استفاده شد. با در نظر گرفتن برتری و موقعیت اكوتیپ‌ها از نظر صفات كمّی و كیفی به‌ویژه شاخص‌های عملكرد پروتئین به‌صورت تر و خشك، چهار اكوتیپ‌ برتر برای تولید بذر سنتتیك یك گزینش شدند.

Sainfoin (Onobrychis viciifolia Scop.), one of the main perennial legumes forages, is cultivated in both dry land farming and irrigated area for grazing and hay production for feeding of livestock. It is a perennial legume widely adapted to environmental conditions and has been successfully used as a pasture and hay forage. In order to evaluate and select the best ecotypes of sainfoin for a synthetic variety development program, a field experiment was conducted during 2011 to 2014 cropping seasons, in Tikmadash research station, East Azarbaijan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Tabriz, Iran. Quantitative and qualitative traits of 25 sainfoin ecotypes were evaluated. Analysis of variance showed no significant differences between the ecotypes for dayʹs to 10% flowering, but for other quantitative traits such as plant height, shoot fresh and dry weight, leave fresh and dry weight, fresh and dry forage yield were significant. Crude protein, crude fiber and dry matter digestible were significantly different among the studied sainfoin ecotypes. Fresh and dry protein yield indices were instructed by multiplying rude protein by fresh and dry yield, respectively, and used as criteria for ecotype selection. Considering quantitative and qualitative traits, specially fresh and dry protein yield indices, four superior ecotypes were selected to be used in synthetic variety (Syn1) development.