تأثير گونه و تنظيم‌كننده‌هاي رشد گيا‌هي بر شاخه‎زايي و ريشه‌زايي سه گونه زالزالك (Crataegus spp)

Effects of species and plant growth regulators on shoots and rooting of three species of hawthorn

زالزالك (Crataegusspp) یكی از جنس‌­های جنگلی مهم در ایران است. سازگاری بالایی به خشكی و سرما داشته و به‎عنوان پایه برای به، گلابی و سیب كارایی دارد. این تحقیق به‎منظور ارزیابی شاخه‎زایی و ریشه­زایی سه گونه زالزالك به‎نام‎های C. aronia، C. pseudohetrophylla و C. meyeriانجام شد. برای این منظور از غلظت­های مختلف تنظیم‎كننده­های رشد و ریزنمونه تك‌گره حاوی جوانه جانبی استفاده شد. ریزنمونه در غلظت­های مختلفBAP  به‎علاوه NAA در محیط MS كشت شد. میانگین­ها پس از 6 هفته نشان داد كه حداكثر تعداد شاخساره در غلظت 1 میلی­گرم در لیتر  NAAبعلاوه 4 میلی­گرم در لیتر BAP (33/4 شاخه)، بیشترین درصد ریزنمونه رشدكرده (67/89 درصد) در گونه C. aronia و بیشترین طول شاخه (67/22 میلی­متر) در گونهC. meyeri  و 1 میلی­گرم در لیتر NAA و 1 میلی­گرم در لیتر BAP به‎دست آمد. برای ریشه‌زایی از محیط كشت MS،MS 2/1 و پشم سنگ با ریزنمونه­های پرآوری شده حاصل از پاجوش و شاخساره­های پرآوری شده در شرایط درون شیشه­ای استفاده شد. ریزنمونه‌ها در 16 تیمار مختلف در محیط كشتMS،MS 2/1 و پشم سنگ كشت شد. در هیچ‌یك از گونه­ها، تیمارها و محیط­های كشت ریشه­زایی مشاهده نشد. بیشترین طول شاخه در گونه C. meyeri و بیشترین تعداد شاخه در گونهC. aronia  وجود داشت و هیچ‌یك از تیمار­ها، گونه­ها و محیط­های كشت ریشه­زایی مناسبی نداشتند.  

Hawthorn (Crataegus spp) is one of the important forest genera in Iran. It is high compatibel to cold and drought and usefull as a rootstock for quince, pear and apple. This research was carried out in order to assess shoots and rooting of three species of hawthorn (C. aronia, C. pseudohetrophylla, C. meyeri). For shoot production, different concentrations of plant growth regulators and single-node were used. The explants were cultured on different concenterations of BAP and NAA on MS medium. On average after 6 weeks maximum number of shoots in concenteration of 1mg/l NAA plus 4 mg/l BAP (4.33 branch) was observed. The highest percentage of explants (89.67 %) was observed on C. aronia andmaximum shoot length (22.67 mm) was observed on C. meyeri using 1 mg/l NAA and 1 mg/l BAP. For rooting stage, we used MS, 1/2MS and rock wool with proliferated explants derived from suker and in vitro proliferated shoots. The explants were cultured on 16 different media treatments of MS, 1/2MS and rock wool medium. Root was not formed in none of the species, treatments and media. Maximum shoot length (22.67 mm) was observed on C. meyeri, and maximum number of branches was observed on C. aronia.