بررسي كمّي و كيفي اسيدهاي چرب بذر دو گونه Withania coagulans (Stocks) Dun. و Withania somnifera (L.) Dun. از رويشگاه‌هاي مختلف استان سيستان و بلوچستان

Studying the quantity and quality of fatty acids in the seeds of Withania coagulans (Stocks) Dun. and Withania somnifera (L.) Dun., collected from different habitats of Sistan and Baluchestan

این مطالعه برای اولین‌بار در ایران با هدف بررسی كمّی و كیفی اسیدهای چرب موجود در بذر دو گونه‌ Withania coagulans (Stocks) Dun. و Withania somnifera (L.) Dun. و نیز بررسی تأثیر رویشگاه‌های متفاوت بر كمّیت و كیفیت اسیدهای چرب انجام شد. پنج نمونه‌ از بذرهای گیاهان مورد مطالعه از رویشگاه‌های مختلف استان سیستان و بلوچستان در آبان‌ماه 1395 جمع‌آوری گردید. پس از جداسازی بذر از میوه‌ گیاهان، روغن بذرها به روش سوكسله و با حلال n-Hexan استخراج شد و توسط دستگاه GC مجهز به دتكتور FID مورد تجزیه كمّی و كیفی قرار گرفت. نتایج نشان داد، رویشگاه‌های مختلف تأثیر قابل توجهی بر میزان و نوع اسیدهای چرب موجود در روغن بذر دو گونه‌ گیاه مورد بررسی داشته است. به‌طوری كه در نمونه بوزیدان (Withania somnifera (L.) Dun.) جمع‌آوری شده از رویشگاه زاهدان، اسیدهای چرب غالب لینولنیك اسید (امگا3) (%39.84) و در رویشگاه سراوان، آرشیدیك اسید (SFA) (34.95%) بود. همچنین اسیدهای چرب غالب برای نمونه پنیرباد (Withania coagulans (Stocks) Dun.) جمع‌آوری شده از رویشگاه‌های گشت سراوان و پیپ به‌ترتیب لینولنیك اسید (امگا3) (62.73% و 67.03%) و در رویشگاه تنگه سرحه اولئیك اسید (امگا9) (69.22%) بدست آمد. به‌طور كلی نتایج حاصل از این بررسی تأثیرگذاری بالای موقعیت اكولوژیكی را بر كمّیت و كیفیت اسیدهای چرب موجود در بذر این دو گونه گیاهی به اثبات رساند و نشان داد كه بذرهای بوزیدان در مقایسه با بذرهای پنیرباد حاوی مقادیر بیشتری روغن می‌باشد.

This study was conducted for the first time in Iran to investigate the quantity and quality of fatty acids in the seeds of Withania coagulans (Stocks) Dun. and Withania somnifera (L.) Dun. and compare the effects of different habitats on the quantity and quality of fatty acids. Five seed samples of the study species were collected from different habitats of Sistan and Baluchestan Province in November 2016. After clearing the seeds from fruits, the seed oils were extracted by Soxhlet apparatus and pure solvent n-Hexane, and analysed qualitatively and quantitatively using GC with FID-Fame detectors. The results showed that different habitats had significant impact on the amount and type of fatty acids in the seed oil of two study species. The predominant fatty acid in W. somnifera, collected from Zahedan habitat, was linolenic acid (Omega-3) (39.84%), while in Saravan habitat, archidic acid was the predominant fatty acid (SFA) (34.95%). The predominant fatty acid in W. coagulans, collected from Gosht of Saravan and Pip habitats was linolenic acid (Omega-3) (62.73%; 67.03%), respectively, while in the Tange Sarheh habitat, oleic acid was the predominant fatty acid (Omega-9) (69.22%). In general, the results of this study proved the high effect of ecological status on the quantity and quality of fatty acids in the seeds of the study species. Our results clearly showed that the seeds of W. somnifera contained more oil as compared with W. coagulans.