اثرات تحريم هاي بين المللي و ساير عوامل تاثيرگذار بر نرخ ارز در ايران

The Impacts of International Sanctions and other Factors Affecting Exchange Rate in Iran

ارزيابي بازار ارز در ايران، بر اين مهم دلالت دارد كه نوسان هاي نرخ ارز تحت تاثير رويدادهاي سياسي از جمله تحريم هاي بين الملي بوده است. يكي از ريشه هاي اين تاثيرگذاري، اقتصاد تك محصولي و وابستگي شديد دريافتي هاي ارزي به فروش نفت بوده است. به همين منظور، مطالعه ي حاضر در بازه‌ي زماني1393-1359، با استفاده از الگوي تصريح شده نرخ ارز و روش خود توضيحي با وقفه هاي توزيعي (ARDL)، به ارزيابي اثرات تحريم هاي بين المللي همه جانبه‌ي سال1391 بر نرخ ارز از طريق تاثيرگذاري بر ميزان صادرات نفت و كسري بودجه‌ي دولت پرداخته و در ادامه، اثرات تحريم هاي قبل از سال1391و ساير متغيرهاي تاثيرگذار را نيز مورد بررسي قرار داده است. نتايج حاصل شده نشان مي دهد كه تحريم هاي قبل از سال 1391 اثر مستقيم و البته ضعيفي بر نرخ ارز داشته و تحريم هاي سال 1391 از طريق وارد كردن تكانه هاي منفي به دريافتي هاي ارزي نفت و بودجه‌ي دولت، تاثير مستقيم و قوي تري بر نرخ ارز داشته است. هم‌چنين، درآمدهاي صادرات نفتي و نظام تك نرخي ارز، اثر مثبت و معناداري را بر نرخ ارز نشان داده و متغيرهاي شاخص بهاي كالاهاي مصرفي (CPI) و توليد ناخالص داخلي نيز تاثيري مستقيم و معناداري بر نرخ ارز داشته اند. طبقه بندي JEL: C22, F31, F51, F59

An evaluation of the foreign exchange market in Iran implies that the fluctuations in exchange rate there have been considerably influenced by the political factors such as imposing international sanctions. Such effect has been arising particularly from fluctuations in oil revenues. Accordingly, this study has explored the effect of mutual sanctions imposed mostly in 2012 on Iran’s exchange market through its cross effects on oil exports and government budget deficit and then, impacts of the sanctions before 2012 is also evaluated. To this end, the paper has employed the ARDL method to this exploration using relevant time series data from 1980 to 2014. The obtained results indicate that the sanctions imposed before 2012 have exerted directly a weak effect on the exchange rate while they have affected volatilities of exchange rate more strongly after 2012. In addition, oil export earnings and unified currency regime have positive and significant effects on exchange rate; furthermore, consumer price index and gross domestic product have also had direct and significant effects on the exchange rate. JEL Classification: C22, F31, F51, F59