جاده ابريشم نوين به مثابه راهبرد سياست خارجي چين: فرصت‌ها و تهديدها براي ايران

The New Silk Road as China’s Foreign Policy Strategy and Iran

امروزه جمهوري خلق چين از جمله قدرت‌هاي رو ‌به رشدي است كه با پايه‌گذاري سياست خارجي خود برمبناي توسعه اقتصادي، به دنبال افزايش قدرت و نيز ايفاي نقشي منحصر به فرد در نظام بين‌الملل است و در اين راستا طرح‌هاي مختلفي را براي تحقق اين هدف در جغرافياي سياسي جهان دنبال كرده است. طرح «جاده ابريشم نوين» به مثابه راهبرد سياست خارجي چين، همزمان با رياست جمهوري ژي‌جين‌پينگ در پاييز 2013 رسما اعلام و با لحاظ اهداف سياسي و اقتصادي چين، نقش مهمي را براي كشورهايي همچون ايران در نظر گرفت. اين مقاله با طرح اين پرسش كه ابتكار جاده ابريشم نوين به مثابه راهبرد سياست خارجي چين، با چه فرصت‌ها و تهديدهايي براي ايران روبه‌رو است؟ با اتكا بر روش توصيفي-تبييني، بر اين نظر است كه اين ابتكار به دليل ملحوظ داشتن نقشي مهم براي ايران مي‌تواند با پيامدهايي براي ايران همراه باشد. يافته‌هاي اين پژوهش نشان مي‌دهد كه اين ابتكار با فرصت‌هايي همچون توسعه و تعميق روابط ايران و چين، ظرفيت‌سازي براي برتري منطقه‌اي، حفظ و ارتقاي امنيت ملي و ثبات داخلي كشور و فرصت‌سازي براي تعامل همزمان با شرق و غرب و تهديدهايي مانند تفوق چين بر ژيواكونومي ايران، امنيتي‌شدن فزاينده ايران در سپهر سياست امريكايي و دامن زدن به رقابت با رقباي ژيوپليتيك همچون روسيه، هند، امريكا و توسعه روابط چين با اعراب و به‌ويژه عربستان همراه است.

Today, the Peopleʹs Republic of China is one of the rising powers that seeks to enhance its power and play a unique part in the international system by basing its foreign policy on economic development. In this direction, it has implemented several plans for realizing this objective in the world’s political geography. The New Silk Road plan as Chinaʹs foreign policy strategy was announced in Fall 2013 when Xi Jinping became president. Significant roles have been contemplated for countries such as Iran in the plan, in Chinaʹs political and economic objectives. This article addresses the question on the opportunities and threats of the New Silk Road as Chinaʹs foreign policy strategy for Iran. Drawing upon a descriptive-explanatory research method, the authors suggest that the initiative might entail implications for Iran as it contemplates a significant role for the country. The research findings demonstrate that the initiative would unveil opportunities including deepening Iran-China relations, building capacity for Iranʹs regional superiority, protection and enhancement of national security and domestic stability, and exploitation of the opportunity to interact with the East and the West simultaneously. It would also result in such threats as Chinese hegemony on Iranʹs geoeconomy, growing securitization of Iran in U.S. policy-making, and encouragement of rivalry with geopolitically significant rivals like Russia, India and the United States, as well as expansion of Chinese ties with Arabs particularly Saudi Arabia.