شناسايي برخي عوامل خطر زمان تا مرگ سالمندان، با به‌كارگيري مدل آميخته نيمه‌پارامتري مخاطرات رقيب تحليل بقا

Identifying Some Risk Factors for the Time to Death of the Elderly Using the Semi-Parametric Blended Model of Survival Analysis With Competing Risks

اهداف  با توجه به افزایش جمعیت سالمندان ایران، آشنایی با علل مختلف در مرگ سالمندان ضروری است. هدف این مطالعه شناسایی عوامل خطر زمان بقای سالمندان با به‌كارگیری مدل آمیخته نیمه‌پارامتری مخاطرات رقیب بوده است. مواد و روش ها این مطالعه، از نوع هم‌گروهی تاریخی بود. داده‌های مربوط به پرونده ۵۱۰ سالمند بیشتر از ۶۰ سال كه از اوایل سال ۱۳۷۹ تا اواخر سال ۱۳۹۱ در سرای سالمند گلابچی كاشان پذیرش‌شده بودند، تمام شماری و مطالعه شد. به‌منظور بررسی و شناسایی برخی عوامل خطر مربوط به زمان تا مرگ سالمندان، مدل آمیخته نیمه پارامتری در حضور مخاطرات رقیب تحلیل بقا، به داده‌ها برازش شد. مرگ ناشی از بیماری‌های قلبی‌عروقی به‌عنوان حادثه مهم مدنظر و دیگر علل مرگ سالمندان به‌ عنوان مخاطره رقیب در مدل در نظر گرفته شده‌اند. برای برآورد پارامترهای مدل، الگوریتم EMC به‌كار رفت و پارامترها و حدود اطمینان آن‌ها با احتمال ۹۵ درصد، در نرم‌افزار R ۳.۳.۱ برآورد شد. یافته ها در این داده‌ها مرگ به علل قلبی در سالمندان ۱۹ درصد و مرگ به دیگر علل ۴۴ درصد بود. ۳۷ درصد نیز به عنوان داده سانسور شده بود. در مدل‌های برازش شده تك‌متغیره سن و وضعیت حركتی بر زمان تا مرگ سالمندان دچار بیماری‌های قلبی‌عروقی اثر معنادار داشتند. همچنین عوامل سن ((۳/۴۲, ۱/۳۵)=Cl); (HR=۳/۲۲))، مشكل كلیوی، فشار خون بالا، سابقه سكته مغزی و سابقه سكته قلبی بر زمان تا مرگ سالمندان دچار مخاطره رقیب معنادار شدند. در برازش مدل چندمتغیره، سن بر زمان تا مرگ سالمندان دچار بیماری‌های قلبی‌عروقی دارای اثر معنادار شد. همچنین عوامل سن، مشكل كلیوی، چربی خون بالا و میزان تحرك بر زمان تا مرگ سالمندان دچار بیماری‌های غیر قلبی‌عروقی به عنوان مخاطره رقیب معنادار شدند.   نتیجه گیری در برازش‌های تك‌متغیره عوامل سن، سابقه سكته قلبی، سابقه سكته مغزی و مشكلات كلیوی به عنوان عامل خطر بر زمان تا وقوع مرگ سالمندان شناسایی شدند. همچنین در برازش چندمتغیره عامل سن بر زمان تا مرگ با علل قلبی و عوامل مشكلات كلیوی، سن، وضعیت تحرك و چربی خون بالا بر زمان تا مرگ سالمندان دچار علل غیر قلبی شناسایی شدند. 

Objectives As the population of elderly people in Iran is rising, determining the risk factors of their death is necessary. The purpose of this study was to identify the risk factors that reduce the survival time of elderly people. Methods & Materials In a longitudinal retrospective study, data of 510 elderly people aged over 60 years, who were admitted to Kashan’s Golabchi nursing home from 2000 to 2012 were collected and analyzed. To identify some risk factors of time to death in elderly, semi-parametric mixture competing risk model in survival analysis was fitted to the data. To estimate the model parameters, Expand-Maximize-Compress (EMC) algorithm was used and parameters and their 95% confidence intervals were estimated using R software (version 3.3.1). Results In separate one-variable fitted models, the variables like high blood lipids (HR=1.04; CI =1.00, 1.31), history of myocardial infarction (HR=0.90; CI=1.04, 1.10), stroke history (HR=0.95; CI=1.00, 1.14), and deaths of elderly people with cardiovascular diseases were significant. In the fitted multivariate model, renal problems had a significant effect (HR=1.58; CI=1.77, 2.83) on time to death of elderly.  Conclusion In single-variable fitting, age, history of myocardial infarction, history of stroke, and kidney problems were identified to have significant effects on the time to death of the elderly. Based on one-variable semi-parametric competing risk mixture fitted models, more significant risk factors for the time to death of elderly was identified when compared with a fitted multivariate mode to the data. This implies that the role of some independent variables can be explained by other independent variables.