تهيه الكترود يون‌گزين بر پايه پلي‌وينيل كلريد براي اندازه‌گيري دي‌متيل آمينو اتيل‌كلريد ‌هيدروكلريد

Preparation of Ion Selective Electrode Based on Poly Vinyl Chloride for Determination of Dimethyl Amino Ethyl Chloride Hydrochloride

دي‌متيل آمينو اتيل‌كلريد هيدروكلريد (DMC) ماده اوليه سوخت دي‌متيل آمينو اتيل‌آزيد (DMAZ) است كه جايگزيني مناسب براي مشتقات هيدرازيني در صنايع هوافضا است. در فرآيند توليد DMAZ (95% وزني) مقداري از DMC واكنش نداده در پساب باقي مي‌ماند كه به دليل سميت و اثر خورندگي آن، تعيين مقدار اين ماده ضروري است. در اين تحقيق يك الكترود يون‌گزين پتانسيومتري براي اندازه‌گيري DMC بر پايه پلي‌وينيل كلريد (PVC) حاوي يون‌دوست ديترانول ساخته شد. پارامترهايي مانند تركيب اجزا غشا ، اثر pH، زمان پاسخ‌دهي و گزينش‌پذيري الكترود مورد بررسي و بهينه‌سازي قرار گرفت. منحني كاليبراسيون در شرايط بهينه نشان داد كه الكترود ساخته‌شده پس از 45 ثانيه براي اندازه‌گيري كاتيون DMC، در محدوده 8/4 - 2/4=pH داراي پاسخي با شيب نرنستي (mV/dec) 22/0 ±14/58 در گستره غلظتي از 5-10×2/1 تا 2-10× 6/5 مولار در دماي ?C 25 است. حد تشخيص و تكرارپذيري (RSD% براي غلظت 3-10 مولار از DMC با 6 بار تكرار) اين الكترود به ترتيب برابر M 6-10× 8/1 و 04/2 درصد به دست آمد. در نهايت پس از به‌كارگيري اين الكترود در نمونه‌هاي پساب توليد DMAZ، از روش يون كروماتوگرافي براي مقايسه و اعتبارسنجي نتايج استفاده گرديد.

Dimethyl amino ethyl chloride hydrochloride (DMC) is a primary substance of dimethyl amino ethyl azide (DMAZ) fuel that is a suitable alternative for hydrazine derivatives in aerospace industries. In production processes of DMAZ (95% wt.) some amounts of unreacted DMC remains in the wastewater that due to its toxicity and corrosivity effects, determination of this compound is essential. In this research, an ion selective electrode was manufactured based on poly vinyl chloride (PVC) containing dithranol ionophore. Parameters such as membrane composition, pH effect, response time and selectivity of the electrode were investigated and optimized. Calibration curve on optimized conditions showed that the made electrode after 45 seconds for DMC cation measuring, within pH= 4.2- 4.8 range, has been responded with Nernstian slope of 58.14±0.22 (mV/dec) for concentration range of 1.2×10?5 to 5.6×10?2 M at 25 ?C. Detection limit and repeatability (RSD% for 10 -3 M of DMC concentration with 6 replicate runs) of the electrode were obtained as 1.8 × 10 -6 and 2.04 percent respectively. Finally after applying of this electrode in wastewater of DMAZ production, ion chromatography method was used for the results comparison and validation.