جزميت يا عقلانيتِ رويكرد تجربي ون‌فراسن؟

كتاب رويكرد تجربي از آثار متاخر ون‌فراسن است كه در آن هم بيان جديدي از تجربه‌گرايي ارايه مي‌كند و هم به تبيين نسبت آن با علم و دين مي‌پردازد. رويكرد تجربي ون‌فراسن، كه وجه بارز آن نگرشي منفي به متافيزيك است، قرار است در كنار معرفت‌شناسي جديد وي با عنوان اراده‌گرايي، كه يك رويكرد غيرجزمي به عقلانيت است، ديدگاهي منسجم را نتيجه دهد. هدف مقاله حاضر اين است كه نشان دهد، اين انسجام پايدار نيست؛ زيرا روايت جديدِ ون‌فراسن از تجربه‌گرايي هنوز گرفتار رگه‌هايي از جزم‌گرايي است كه تلاش براي رهايي از آن، باعث نزديك شدن وي به رويكرد عقلانيت نقاد مي‌شود، اما در اين‌صورت مواجهه وي را با متافيزيك تحت تاثير قرار خواهد داد. در پايان، ضمن بيان مواردي از تاريخ علم بر اين نكته تاكيد خواهد شد كه تجربه‌گرايي نبايد هويت خود را با ضديت با متافيزيك گره بزند.