نظريه هنجاري و ويژگي‌هاي آن در مطالعات شهري

در دهه‌هاي اخير و پس از دوره تسلط ديدگاه‌هاي پوزيتيويستي بر نظام‌هاي علمي مرتبط با شهر و شهرسازي، طيف وسيعي از نظريات ارزش‌مدار عرضه ‌شده‌اند كه در پي ارايه الزامات و بايدهاي طراحي و برنامه‌ريزي شهر برآمده‌اند. به‌رغم تعداد قابل ‌توجه اين نظريات، ارايه تعريفي صريح و روشن از نظريه هنجاري و ابعاد و ويژگي‌هاي آن كمتر مورد توجه بوده است. بر اساس اين مقاله حاضر كوشيده با بررسي طيف وسيعي از نظريات هنجاري در مطالعات شهري و مبتني بر نظريه ويتگنشتاين، «شباهت خانوادگي» ميان آنها را به‌عنوان ويژگي‌هاي نظريه هنجاري در شهرسازي معرفي كند. بدين ترتيب پنج گزاره را مي‌توان به‌عنوان ويژگي‌هاي نظريه هنجاري برشمرد: نظريه هنجاري در پي تبيين شهر خوب است؛ نظريه هنجاري، آرمان‌گرا نيست؛ نظريه هنجاري به طور عمده مربوط به عصر پسا-پوزيتيويسم است، در نتيجه از هستي‌شناسي، معرفت‌شناسي و روش‌شناسي متفاوتي تبعيت مي‌كند؛ نظريه هنجاري منحصر به فرآيند يا فرآورده نيست و سرانجام نظريه هنجاري مبتني بر زيربناهاي ارزشي است.