تحليل محتواي سطوح چهارگانه روش‌شناسي پژوهش در مطالعات شهرسازي (مورد پژوهي: پايان‌نامه‌هاي شهرسازي دانشگاه علم و صنعت ايران 1380-1393

هر پژوهشي مستلزم تعيين روشي علمي به عنوان نقشه­ هدايتگر آن است. قلمروي رشته­ شهرسازي و ماهيت ميان‌رشته‌اي آن ايجاب مي­كند كه انتخاب روش تحقيقي مناسب و علمي براي تكميل فرايند پژوهش­هاي اين حوزه مطالعاتي و به دنبال آن، تكميل فرايند برنامه­ريزي، طراحي و مديريتي در حوزه­هاي امور شهري امري ضروري به نظر برسد. اين مقاله با هدف شناخت ابعاد ساختاري و محتوايي روش­شناسي پژوهش در بستر مطالعات شهرسازي درصدد پاسخ به اين پرسش است كه پارادايم، رويكرد، روش و تكنيك­هاي رايج در مطالعات شهرسازي، از نظر ساختاري و محتوايي بر چه اساس و پايه‌اي استوار است؟ ابعاد مغفول در اين فرايند و رويكردهاي پاسخده كدم‌اند؟ تحقيق با رويكردي كيفي و با تكيه بر روش تحليل محتوا روش­شناسي پژوهش در 300 پايان­نامه رشته شهرسازيِ دانشگاه علم­ و­ صنعت ايران را بررسي و تحليل مي­كند. روش تحقيق پايان­نامه­هاي مورد بررسي، در چهار سطح پارادايم، روش­شناسي، روش و تكنيك مورد واكاوي قرار مي­گيرد. نتايج پژوهش افزون بر بازشناسي اطلاعات كمي و ويژگي­هاي كيفيِ خاص در فرايند روش­شناسي، به ابعاد مغفولي از قبيل ضعف ساختاري، فقر محتوايي و كم‌توجهي به اخلاق پژوهش ختم مي­شود. در انتها رويكردهاي پاسخده در راستاي رفع مشكلات و ابعاد مغفول، بر راهبردهاي آموزشي با هدف شناخت و اصلاح تاكيد مي­شود.