ارزيابي ارتباط آية هفتم سورة انشراح با نصب امام علي(ع)

Assessment of the Relation between Verse 7 of Sūrat al-Inshirāḥ and the Appointment of Imam Ali (A.S.)

مطابق برخی روایات اهل بیت (ع) نزول سوره مبارك «الم نشرح» و به ویژۀ آیۀ ماقبل پایانی آن كه می-فرماید: «فَإِذَا فَرَغْتَ فَانْصَبْ» به واقعۀ غدیر و جریان نصب حضرت علی (ع) به امامت امت اسلامی مربوط بوده، تقدیر آیه چنین است: «فاذا فَرَغتَ مِن نُبُوَّتِك فَانصَب علیاً اماماً». اثبات این مطلب در ظاهر با سه چالش جدّی روبروست: الف) فقدان خاستگاه روایی؛ ب) مكّی بودن سوره؛ ج) هماهنگ نبودن با قرائت. بررسی این سه چالش نشان می دهد كه ارائه چنین تفسیری از آیه و سوره نه تنها احتمالی دور نیست كه بسیار قابل قبول و مورد توجه می نماید، چه الف) از میان هفده روایت موجود در منابع شیعه و سنی دست كم در دو روایت صحیح السند آیه این گونه تفسیر شده است؛ ب) سوره مبارك شرح به شهادت سیاق آیاتش و تأیید صریح و ضمنی شماری مفسران شیعه و سنی مدنی است؛ ج) آیه در قرائت مشهورش با معنای امر به نصب تناسب بیشتری دارد، گرچه این تفسیر با معنای خسته شدن در تفسیر مشهور نیز هماهنگ است.

According to some traditions of the Ahl al-Bayt (A.S.) the Revelation of the blessed Sūrat al-Inshirāḥ and in particular the verse before the last, (So when you are done, appoint,) refers to the event of Ghadir Khumm and the appointment of Imam Ali (A.S.) to Imamate of the Muslim Community. The impression of the verse is as follows: “So when you are done with your Prophethood, appoint Ali as Imam.” Proving this impression faces three serious challenges: A. lack of narrational origin; B. the sūra being Meccan; C. not being coordinated with the reading (qarā‘a). Examining these three challenges shows that presenting such interpretation of the verse and the sūra is not only not improbable but seems very acceptable and receives much attention as well; since A. from among seventeen traditions available in the Sunni and Shī‘a sources, at least in two of the traditions with sound chain of transmission it is interpreted as above; B. the blessed Sūrat al-Inshirāḥ is Medinan as evidenced by the context of its verses and the explicit and implied confirmation of a number of the Sunni and Shī‘a interpreters; C. in its popular qarā‘a, the verse is more consistent with meaning of the imperative naṣb (appoint), although this interpretation is also harmonious with the meaning of getting tired in the popular interpretation, as well.