خدا و جهان آفرينش از نظر شيخ اشراق

God and the World of Creation in Shaykh Ishrāq’s View

در جهان شناسی شیخ اشراق، عالم به دو بخش نور و ظلمت تقسیم شده است و بر اساس اصل تشكیك در نور، مراتبی در میان انوار مطرح شده، كه در شدت و ضعف نور با هم متفاوت‌اند. پس از عالم انوار به عالم اجسام می‌رسیم كه ظلمت محض است و هیچ نوری (جز انوار عرضیۀ محسوسه) در او نیست. بررسی جداگانۀ هر یك از مراتب عالم از نظر شیخ اشراق، و نحوۀ پیدایش آن مرتبه و ارتباط آن با مراتب بالاتر هستی، به ویژه با خداوند یا نورالانوار، مسئله‌ای است كه در این مقاله به طرح آن پرداخته‌ایم. از آن‌جا كه برای ارائۀ تصویری دقیق‌تر از جهان‌شناسی سهروردی باید هستی‌شناسی وی را نیز مورد توجه قرار داد، برخی از اصول مهم هستی شناسی اشراقی مثل اصالت ماهیت و تشكیك در ماهیت را نیز مورد توجه قرار داده و نشان داده‌ایم كه چگونه دیدگاه سهروردی دربارۀ جهان، با مبانی هستی شناختی وی مرتبط است.

In Shaykh Ishrāq’s cosmology, the world is divided into two sections of light and darkness and according to the principle of gradation of light certain ranks are introduced among lights, which are different from each other in their intensity and weakness. After the world of lights, there comes the world of material bodies, which is pure darkness and there is no light (except for sensible vertical lights) in it. Separate study of each one of the ranks of the world in Shaykh Ishrāq’s View, the way that rank appeared, and its relation to the higher ranks of being, especially to God or the Light of all lights are the topics we have addressed in this article. Since for presenting a more accurate picture of Suhrawardī’s cosmology, his ontology is to be taken into consideration as well, we have considered some of important principles of illuminationist ontology, such as essentialism and gradation in quiddity and demonstrated how Suhrawardī’s viewpoint about the world is connected to his principles of ontology. كلمات كلیدی: سهروردی، شیخ اشراق، جهان شناسی اشراقی، نور و ظلمت، تشكیك نور.