جسم، جوهري مشكّك در انديشه سهروردي

Body, an Equivocal Substance in View of Suhrawardi

هرچند ديدگاه مشهور فلاسفه درباره جسم، تركيب آن از دو جوهر هيولي و صورت است، مطابق نظر سهروردي و مكتب فلسفي اشراق، حقيقت جسم چيزي جز مقدار جوهري نيست. بر اين اساس، اشتراك اجسام در همين مقدار است و اختلاف و تمايز آن‌ها نيز مربوط به مقدار آن مي‌باشد. بنابراين در حقيقت مابه‌الامتياز و مابه‌الاشتراك اجسام به يك چيز برمي‌گردد و ارجاع مابه‌الامتياز به مابه‌الاشتراك در ماهيت جسم به معناي تشكيك در حقيقت جوهري جسم است. قول به تشكيك در اجسام، نتيجه اعتقاد به تشكيك در جوهر است و اين اعتقاد نيز نتيجه قول به تشكيك در ماهيت بوده كه از ويژگي‌هاي تفكر سهروردي و مكتب اشراق به شمار مي‌آيد. از آنجا كه تحليل و بررسي ديدگاه سهروردي درباره ماهيت جسم، در پي بردن به حقيقت عالم ماده و شناخت اشيا از منظر سهروردي كمك شاياني مي‌كند، اين نوشتار به اين مسيله و تحليل ديدگاه وي از حقيقت جسم پرداخته است.

Although the famous view of philosophers about body is that it is a composite of the tow essences of the mater and form, the nature of body is nothing but quantitative part of substance in view of Suhrawardi and philosophical school of illumination. Accordingly, bodies are sharing in this quantity and their differentiation is also in that quantity. So, in fact distinguishing factor and common factor goes back to one thing. Referring of the distinguishing factor to common factor in the nature of the body means that there is gradation in the substantial nature of the body. Believing in gradation of bodies is result of believing in gradation in substance and this belief is the result of believing in gradation in essence which is regarded as one of the features of the thinking of Suhrawardi and the School of Illumination. Since the analysis of Suhrawardi point of view about the nature of the body helps understanding of the reality of the material world and knowing things from his perspective, this article analyzes this issue and his view of the nature of the body. Keywords: Suhrawardi, Body, Quantity, Gradation, Substance, Essence.