بررسي برخي عوامل موثر بر محتوي نيتروژن كلاله زعفران

زعفران (Crocus sativus L.) به عنوان با ارزش ترين محصول كشاورزي جهان بخش عمده اي از صادرات غير نفتي ايران را به خود اختصاص داده است. با توجه به اهميت كيفيت محصولات صادراتي و به منظور ارزيابي روابط بين درصد نيتروژن موجود در كلاله زعفران و برخي عوامل موثر بر آن، مطالعه اي در شهرستان قاينات واقع در استان خراسان جنوبي انجام شد كه در آن 48 مزرعه زعفران در سال زراعي 91-1390 مورد بررسي قرار گرفت. عملكرد گل، نوع و ميزان كود مصرفي از طريق پرسشنامه و درصد عناصر كلاله زعفران و ويژگي هاي خاك از طريق نمونه هاي گياهي و خاكي جمع آوري شده از مزارع سه بخش مركزي، نيمبلوك و سده به دست آمد. نتايج نشان داد كه بيشترين و كمترين درصد نيتروژن كلاله زعفران به ترتيب با ميانگين هاي 92/2 و 65/2 درصد در سنين سه و پنج سال به دست آمد. درصد نيتروژن كلاله زعفران بين مقادير مختلف كود دامي و نيتروژنه مصرفي اختلاف معني داري نشان نداد. توابع برازش داده شده بين درصد نيتروژن موجود در كلاله زعفران با درصد ماده آلي خاك در تمامي سنين مورد بررسي و با درصد پتاسيم كلاله زعفران فقط براي سنين دو و سه سال بيانگر ارتباط خطي مثبت و معني دار بين آن ها بود، در حالي كه برازش رگرسيوني بين درصد نيتروژن كلاله زعفران با عملكرد گل و هم چنين شوري خاك رابطه منفي را نشان داد. هم چنين درصد نيتروژن كلاله زعفران با درصد فسفر آن در سنين دو و سه سال رابطه منفي و براي سنين پنج و هفت سال رابطه مثبت و معني دار را نشان داد. هرچند كه ميزان نيتروژن زعفران قاينات (با ميانگين 79/2 درصد) در محدوده تعيين شده توسط سازمان بين المللي استاندارد قرار داشت اما با توجه به روابط معني دار بين درصد نيتروژن كلاله با ماده آلي و شوري خاك بايد، هم چنان مديريت حاصلخيزي خاك و تغذيه گياه امري ضروري و مورد توجه در اين سيستم هاي زراعي باشد.

Saffron (Crocus sativus L.) as the world most valuable agricultural product possesses the major amount of Iranʹs non-oil exports. Due to the importance of the quality of export products and in order to evaluate the relationship between nitrogen percentage of saffron stigma and its effective factors, a study was conducted in Qaenat county located in South Khorasan province, Iran) in which 48 farms were investigated during 2011 and 2012. The required information about the flower yield, type and amount of used fertilizers and animal manure were collected using questionnaires and percentage of the stigma elements were obtained from collected plant and soil samples from farms of central, Nimbolouk and Sedeh districts. The results showed that the highest and lowest percentages of stigma nitrogen were obtained by 2.92% and 2.65% at the ages of three and five years, respectively. Nitrogen percentage of stigma showed no significant difference between different manure and nitrogen fertilizers. Nitrogen percentage of stigma showed a positive linear relationship with percentage of soil organic matter for all ages and with its potassium percentage just for the ages of two and three years, while nitrogen percentage of saffron stigma showed a negative linear relation with flower yield and soil salinity. Also, nitrogen percentage of stigma showed a negative linear relationship with its phosphorus percentage for two and three years-aged farms, and a positive linear relationship was found for five and seven years-aged farms. Although, the amount of stigma nitrogen was (with an average of 2.79%) in limits set by the International Standards Organization, according to significant relationship between the percentage of stigma nitrogen with soil organic matter and salinity, the management of soil fertility and plant nutrition should be considered as essential and important issues in the farming systems.