بررسي كمّي و كيفي اسيدهاي چرب در بذر دو گونه گياهي شورپسند Salicornia herbacea L. و Suaeda fruticosa (L.) Forssk. به‌عنوان منبع روغن خوراكي

Qualitative and quantitative study on the seed oil of Salicornia herbacea L. and Suaeda fruticosa (L.) Forssk.as a source of edible oil

تقریباً در تمام مناطق جهان به‌ویژه در مناطق خشك، موضوع شوری خاك در اثر عوامل طبیعی و انسانی در حال تبدیل شدن به یك مشكل عمده است. رشد سریع جمعیت، كمبود آب و افزایش شوری اراضی، عامل تهدیدكننده‌ای برای منابع غذایی محسوب می‌شود. استفاده از گیاهان مقاوم به شوری و خشكی یكی از راه‌كار‌های مهم مدیریتی در تولید مواد غذایی می‌باشد، گیاهان شورپسند (هالوفیت‌ها) ازجمله این گیاهان هستند و قابلیت كاربرد در تولید بذر، روغن و تولید گیاهان دارویی و علوفه را دارند. این پژوهش برای بررسی ویژگی‌های كمّی و كیفی روغن، ازجمله شناسایی اسید‌های چرب اشباع و غیراشباع در دو گیاه شورپسند Suaeda fruticosa (L.) Forssk. و Salicornia herbacea L. انجام شد. بدین‌منظور بذرهای مورد مطالعه از ایستگاه تحقیقات گرمسار و كال‌شور جمع‌آوری شدند. در این تحقیق برای نمونه‌گیری از جامعه مورد مطالعه از روش تصادفی با استفاده از پلات‌گذاری تكرار‌دار استفاده شد. اندازه‌گیری بازده روغن با استفاده از روش سوكسوله و با استفاده از حلال انجام شد. پس از تهیه متیل‌استر روغن با دستگاه كروماتوگرافی گازی (GC) مورد تجزیه قرار گرفت. سپس اطلاعات بدست آمده با استفاده از نرم‌افزار SAS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و براساس داده‌های بدست آمده میانگین‌ها با استفاده از آزمون LSD در سطح 5% مقایسه شدند. میانگین بازده روغن در گیاه Suaeda fruticosa برابر 30.76% و در گیاه Salicornia herbacea برابر با 13.88% شد. در هر دو نمونه گیاهی اسید چرب اشباع غالب پالمتیك اسید و اسید چرب غیراشباع غالب لینولئیك اسید بود. نتایج بیانگر آن است كه گیاه Suaeda fruticosa با توجه به بازده بالای روغن و همچنین مقدار و تركیب اسیدهای چرب غیر اشباع قابل رقابت با دیگر دانه‌های روغنی بوده و قابلیت این را دارد كه به‌عنوان منبع جدید روغن خوراكی مورد استفاده قرار گیرد.

Given the extent of saline lands in Iran, cultivation and utilization of halophytes and salt tolerant species under the condition that both water and soil are saline could be a viable option in production and extraction of vegetable oils from halophytes and salt tolerant species. The aim of this study was to investigate the potential of Suaeda fruticosa (L.) Forssk. and Salicornia herbacea L. as a source of edible oil as well as qualitative and quantitative analysis of the oil. For this purpose, the seeds of Suaeda fruticosa and Salicornia herbacea were collected from saline soils of Garmsar and Kal-e Shur Desert Research Station. In this study, a random sampling was done by replicated plots. The extraction of fatty acids was performed by solvent in Soxhlet method, and GC was used to analyze the fatty acids. The average oil yield was calculated to be 30.76 and 13.88% in Suaeda fruticosa and Salicornia herbacea, respectively. According to the results, in both species, palmitic acid and linoleic acid were identified as the major saturated and unsaturated fatty acids, respectively. Our data clearly indicate that the seeds of halophyte Suaeda fruticosa could be used as a source of oil for human consumption.