بررسي تجربي تفاوت دينداري در دو ساختار شهري و روستايي

An Empirical Study of Differences between Religiosity in Urban and Rural Structures

هدف پژوهش حاضر آزمون این تصور غالب در جامعه‌شناسی بوده است كه شهر و روستا به‌مثابه قلمرو‌های محیطی مدرنیسم و سنت‌گرایی تأثیرات متفاوتی بر دینداری اعضای‌شان می‌گذارند. براساس مباحث مربوط به ویژگی‌‌ها و تمایز‌های جامعه‌شناختی شهر و روستا و با طرح استدلال‌‌های اقامه‌شده در نظریه‌‌های عرفی شدن در جامعه‌شناسی دین، دو فرضیه استنتاج شد مبنی بر آنكه اولاً، میانگین دینداری در روستا بیش از شهر و ثانیاً، واریانس دینداری در روستا كمتر از شهر است. این فرضیات در قالب یك پژوهش پیمایشی در میان 200 خانوار روستایی و 200 خانوار شهری در استان اردبیل مورد آزمون تجربی قرار گرفت. یافته‌‌های تحقیق نشان داد كه تمایز چندانی میان دینداری شهرنشینان با دینداری روستانشینان وجود ندارد و فقط در ابعاد مناسكی، دینداران شهرنشینان، بیشتر از روستائیان است. در مجموع، شواهد محكمی برای تأیید فرضیات تحقیق به‌دست نیامد.

The objective of this research is to study the dominant perception in sociology that city and village as environmental domains of modernism and traditionalism leave different impacts on religiosity of their inhabitants. On the basis of the issues related to sociological characteristics and distinctions of city and village, and relying on argumentations about secularization in sociology of religion, two hypotheses have been formulated: First, the average religiosity in village is higher than that in the city; and second, the religiosity variance in village is less than that in city. The hypotheses were empirically tested through a survey conducted among 200 rural and 200 urban families in Ardabil Province of Iran. The findings of the research showed that there are no significant differences between religiosity of urban and rural dwellers, but with regard to ritualistic dimensions, religiosity of urbanites is more than that of the rural dwellers. Overall, the findings did not substantiate the hypotheses.