بررسي رويكرد تربيت معلم شايسته براساس اسناد تحولي آموزش و پرورش جمهوري اسلامي ايران

A Study of the Approach to Training Qualified Teachers on the Basis of the Educational Devel-opment Document of the Islamic Republic of Iran

به‌رغم تأكید اسناد بالادستی نظام تعلیم و تربیت، به پرورش و توسعه شایستگی‌‌های پایه، جهت تعمیق هویت مشترك و حرفه‌ای معلمان در ابعاد فردی، انسانی، اسلامی و ایرانی، فقدان الگوی مناسب تربیت معلم و عدم وجود چارچوب مدونی از شایستگی‌‌های معلمان در برنامه درسی تربیت معلم، موجب بروز آشفتگی و سردرگمی در شیوه تربیت و تأمین منابع انسانی در دستگاه تعلیم و تربیت شده است. لذا هدف اصلی مقاله حاضر، بررسی رویكرد تربیت معلم شایسته براساس اسناد تحولی آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران و ارائه الگوی مناسب آن است. بدین‌منظور با استفاده از راهبرد نظریه داده‌بنیاد در یك تحلیل كیفی، متن اسناد تحولی بالغ بر 544 صفحه به‌طور دقیق مورد مطالعه و بررسی قرار گرفت. سپس 148 گزاره نشانگرِ عوامل و شرایط زمینه‌ساز معلم شایسته استخراج و مقوله‌بندی شد. نتایج تحلیل طی سه مرحله كدگذاری باز، محوری و گزینشی در قالب یك الگوی نظری، با محوریت مقوله اصلی (شایستگی‌‌های معلمان)، شرایط علّی (هدف‌گذاری و برنامه درسی)، شرایط زمینه‌ای (نهادها، سازمان‌ها و ادارات دولتی و غیردولتی سهیم در امر تربیت رسمی و عمومی)، شرایط واسطه‌ای (ویژگی‌های فردی، اجتماعی و عوامل سازمانی)، راهبردها (برنامه‌ریزی و توسعه حرفه‌ای) و پیامدها (هویت یكپارچه توحیدی) منعكس شده است. یافته‌‌های حاضر می‌تواند به‌عنوان چارچوبی مفهومی برای طراحی و تدوین برنامه درسی تربیت معلم مبتنی بر شایستگی‌‌های معلمان استفاده شود.

Despite emphasis of the high-level educational document on training and promotion of the fundamental qualifications to deepen common and professional identity of teachers in individual, humane, Islamic and Iranian aspects, still we lack a suitable model for training the teachers. Also lack of a comprehensive framework of qualifications of teachers in the curriculum of teacher’s training has caused disorder and ambiguity in the method of training and raising human resources in educational organizations. The main objective of this paper is to study the approach to raising qualified teachers on the basis of the educational development document of Islamic Republic of Iran to offer a suitable model. Qualitative analysis was used based on strategy of grounded theory to precisely study the text of the development document (more than 544 pages). Then, 148 statements marking the factors and conditions that prepare the grounds for qualified teachers were extracted and categorized. The results of the research are presented in three stages of open, axial and selective coding within the framework of a theoretical model, focusing on the main category (qualifications of teachers), causal conditions (goal setting and curriculum), contextual conditions (public and private institutions, organizations and departments contributing to the issue of official and public education), intermediate conditions (individual and social traits and organizational factors), strategies (professional planning and development) and consequences (total monotheistic identity). The findings of this paper can be used as a conceptual framework for planning and preparation of a curriculum for teacher’s training based on teachers’ qualifications.