بررسي انتقادي وضعيت علوم اجتماعي دانشگاهي در ايران؛ طرح يك چارچوب مفهومي و روش‌شناختي

اين مقاله در تلاش است از طريق كاربرد يك رويكرد تطبيقي دروني كه معطوف به تشابه شرايط اجتماعي، سياسي، اقتصادي و فرهنگي ميان امور مورد مقايسه است و از طريق يك مفهوم‌پردازي بورديويي در قالب «منازعه بر سر سرمايه نمادين» كه از ديدگاه بورديو محرك اصلي كنش و واكنش در حوزه علم يا به عبارتي پويايي آن است، شاخص‌هايي را براي سنجش دقيق‌تر وضعيت فعلي علوم اجتماعي دانشگاهي در ايران طرح كند. از ديدگاه بورديو نوع سرمايه مورد منازعه در هر ميدان است كه وجه تشابه يا تمايز آن ميدان از ديگر ميدان‌ها است. بر اين مبنا دو ميدان علوم اجتماعي دانشگاهي و روشنفكري اجتماعي در ايران به‌رغم تفاوت در اهداف و روش‌ها به دليل تشابه در نوع سرمايه‌ مورد منازعه يعني سرمايه‌ نمادين قابل مقايسه با يكديگر دانسته شده‌اند. بررسي منازعه بر سر سرمايه نمادين در دو ميدان ياد شده نيز از طريق بررسي شواهد در قالب شاخص‌هاي پنج‌گانه‌اي پيشنهاد شده‌ است كه عبارتند از: شكل‌گيري و تثبيت مكاتب فكري رقيب در داخل ميدان، منازعه بر سر مالكيت نمادين پارادايم‌هاي نظري، تمايز و تشخص نشريات بر مبناي رويكردهاي نظري، ميزان تاثير بر ميدان فكري هم‌جوار و با حوزه موضوعي مشابه و سرانجام ميزان تاثيرگذاري بر تحولات سياسي- اجتماعي جامعه. در اين مقاله چارچوب مفهومي و روش‌شناختي مذكور به منظور بررسي انتقادي وضعيت علوم اجتماعي دانشگاهي در ايران پيشنهاد شده و فرضيه­هايي بر مبناي مطالعات اكتشافي طرح شده است؛ اما بررسي نظام‌مند شواهد در قالب اين چارچوب مفهومي و روش‌شناختي و آزمون فرضيه­هاي منتج از آن به پژوهش ديگري موكول شده است.