آثار سوگند نفي علم در فقه و حقوق ايران

The Impacts of Oath of Knowledge Denial in Jurisprudence and Iran’s Law

دلایلی كه به منظور اثبات یا دفاع از دعوا به دادگاه ارائه می‌گردد در صورت مؤثر واقع شدن دارای آثاری است كه ضرورت شناخت این آثار در جهت استفاده به موقع از «دلیل» و توفیق در دادرسی امری غیر قابل اغماض است. از جمله این دلایل، سوگند نفی علم است كه با توجّه به سكوت قانونگذار و تشتّت آرای فقها، مطالعه آثار آن در جهت نیل به گزاره‌های فوق الذكر نیازمند ژرف نگری بیشتری است. سوگند نفی علم در واقع یك سوگند بتی است كه می‌تواند متضمّن آثار ویژه‌ای بر دعوا اعمّ از دعوای علم و دعوای اصلی باشد. همچنین در صورت نكول می‌تواند آثار قابل ملاحظه‌ای از حیث رد سوگند و ادای سوگند مردوده توسط مدعی بر دعوا ترتب یابد. همچنین با قبول وجود برخی آثار مشابه میان سوگند نفی علم با سایر اقسام سوگند، معاف شدن از اتیان سوگند بتی و عدم قابلیت اثبات دعوای اصلی با سوگند از جمله آثار اختصاصی سوگند نفی علم تلقی شده‌اند.

The proofs presented to the court of justice for proving or defending a legal case, if proved effective, have certain impacts that the necessity of knowing them in order to timely use the “proof” in legal procedure and success in it cannot be ignored. Among these proofs is the oath of knowledge denial, which due to the silence of the legislator and the jurists’ diversity of views, studying its outcomes requires further in-depth consideration to achieve the above-mentioned propositions. The oath of knowledge denial is in fact a decisive (battī) oath that can comprise of specific effects on the claim of knowledge and the main claim. Similarly, in case of refusal, it can have considerable effect on the claim in terms of rejecting the oath and swearing rejected oath by the claimant. Also, by accepting the existence of some similar effects between the oath of knowledge denial and other types of oath, the exemption from swearing a decisive oath and the non-provability of the main claim by swearing is considered to be among the specific effects of the oath of knowledge denial.