كليدواژه :
تالشي جنوبي شفت , زبان شناسي اجتماعي , ساخت واژه , واژگان خويشاوندي
چكيده فارسي :
واژه هاي خويشاوندي از اساسي ترين عناصر زبان اند كه به آنها از منظرهاي گوناگون نگريسته اند. در اين جستار، ضمن گردآوري واژگان خويشاوندي تالشي جنوبي (شفت)، آنها را به بنيادي، تركيبي، ناتني و ساختگي بخش كرده ايم. ساخت و ارجاعي يا خطابي بودن آنان را بررسيده و از ساختار زباني راه به ساختار اجتماعي برده ايم؛ استواري يا سستي پيوند خويشاوندي، ارجمندي و بي ارجي، خوشايندي يا ناخوشايندي برخي خويشان، جنسيت، برترنهادن خويش پدري يا مادري، ساختار قدرت در خانواده، تاثير خانواده گسترده و هسته اي بر واژگان خويشاوندي، تنوع واژگاني يا نبود واژه براي برخي خويشان را پژوهيده ايم. شيوه مقاله توصيفي و تحليلي است، هم از پژوهش كتاب-خانه اي بهره برده ايم، هم ميداني. در تالشي جنوبي شفت پيوند خويشاوندي گسترده و استوار است، الگوي قدرت پدرسالارانه، تنوع واژگانيِ پدر بسيار، و الگوي اقامت پدرمكاني است. جنسيت برجستگي دارد و دگرگوني اجتماعي برخي واژگان خويشاوندي را برانداخته‌است. پدر، مادر و خواهر گونه اهريمني هم دارند. برخي پيوندهاي خويشاوندي واژه ندارند و صرفاً توصيف مي شوند.
چكيده لاتين :
Kinship terms are the most essential elements of language that have been considered from different viewpoints. In this article, while collecting southern T?lishi kinship terms, they have been divided into fundamental, compound, half-blood, and synthetic. Their structure and their status of being referential or addressive have been examined and through their linguistic structure, their social structure has been discovered. Also, stablity or insecurity of kinship relationship, venerability and worthlessness, pleasantness or unpleasantness of some relatives, sexuality, giving superiority to paternal or maternal kinfolk, the authority structure in family, the effect of extended and nuclear family on kinship terms, lexical variability or lack of terms for some relatives have been studied. It was a descriptive-analytical study, using library and field research. In southern T?lishi of Shaft, the kinship link is extensive and stable. The authority pattern is patriarch and the variability of fatherʹs term is high and the residence pattern is patri-local. Gender is prominent and social change led in the disappearance of some kinship terms. In Siy?hmezgi T?lishi, the words of father, mother, sister, wife and husband have devil or undevil versions. Some kinship links have no words and they are just described.
