بررسي فقهي- حقوقي اثر اعسار زوج بر حق حبس زوجه

The Study of Husband’s Insolvency Against Wife’s Right of Lien with Legal and Juridical Approaches

ديدگاه مشهور بين فقيهان و حقوقدانان اين است كه حق حبس زوجه مطلق است و در ثبوت آن بين ايسار و اعسار زوج تفاوتي نيست، لكن ديدگاه مخالف آنكه حق حبس در فرض اعسار زوج را ساقط مي‌داند نيز در بين فقيهان متأخر طرفداران زيادي دارد. اين فقيهان براي اثبات ديدگاه خود به قواعدي همچون لاضرر، نفي عسر و حرج، انصاف، مذاق شريعت و مصلحت فردي و اجتماعي تمسك كرده‌اند. برخي نيز بين علم و جهل زوجه به اعسار و ايسار زوج به هنگام انعقاد عقد نكاح تفاوت گذاشته و بيان داشته‌اند علم و جهل مي‌تواند در اسقاط يا بقاي حق حبس مؤثر باشد، اين نظر هرچند وجيه است لكن به نظر مي‌رسد علم و جهل به‌خودي‌خود تأثيري در سقوط يا عدم سقوط حق حبس ندارد بلكه مي‌تواند اماره‌اي بر اسقاط ضمني حق حبس تلقي گردد در اين مقاله به تبيين ادله و تقويت ديدگاه فوق پرداخته‌ايم.

The common view among the lawyers and the jurisprudences suggests the absolute right of lien for wife while solvency and insolvency of husband make no difference in its demonstration, but the opposite view which refuses this lien with assumption of insolvency has many adherents among the recent jurisprudences. These jurisprudences resort to some law such as prohibition of detriment, distress and constriction, equity, optional understanding of the Shari, and individual and social expediency. Some other jurisprudences accept differences between knowledge and ignorance of the wife to solvency and insolvency of husband during coagulation of marriage and suggest that knowledge and ignorance can be effective in refusal or acceptance of the lien, though this view is eligible but it seems that the knowledge and the ignorance have no effect in acceptance and refusal of the lien, but it can be a evidence for its tacit refusal. So in this paper the reasons will be explained and the above view will be developed.