بودجه تحقيقات و رشد اقتصادي در ايران: رويكرد ماركوف سوئيچينگ

اهميت و نقش تحقيق و توسعه (R&D) در رشد و توسعه اقتصادي كشورها هم به لحاظ نظري و هم به لحاظ تجربي مورد بررسي و تأييد محققان قرار گرفته است و مي‌توان گفت كه لازمه ورود به بازارهاي جهاني و توسعه صنايع پيشرفته در هر كشور، محور قرار دادن تحقيقات اعم از بنيادي و كاربردي است. هدف از اين مقاله بررسي اثر سهم بودجه تحقيقات از توليد ناخالص داخلي بر رشد اقتصادي ايران طي دوره 1348-1391 است. بدين منظور با استفاده از مدل تونالي (2016) و تصريح آن به‌صورت مدل ماركوف سوئيچينگ، مدل رشد اقتصادي ايران با تأكيد بر عامل "نسبت بودجه تحقيقات به توليد ناخالص داخلي" برآورد گرديد. نتايج برآورد مدل نشان مي‌دهد نسبت بودجه تحقيقات به توليد ناخالص داخلي تأثيري مثبت و معني‌دار بر رشد اقتصادي كشور داشته است. نتايج مدل همچنين نشان داده است كه رشد اقتصادي در ايران داراي دو رژيم است يك رژيم با ميانگين و واريانس بيشتر (رژيم رشد بالا) و يك رژيم با ميانگين و واريانس كمتر (رژيم رشد پايين) كه دوره ماندن در رژيم رشد پايين بيشتر از دوره ماندن در رژيم رشد بالا بوده است. نهايتاً برگرفته از نتايج تحقيق پيشنهاد مي‌شود سهم بودجه تحقيقات از توليد ناخالص داخلي افزايش يابد و در كنار آن بودجه تحقيقات به‌صورت هدفمند صرف تحقيقات كاربردي و سودمند براي تقويت توليد ملي به‌خصوص محصولات با فناوري بالا و دانش بنيان شود.

The importance of Research and Development (R&D) in economic growth and development has considered and theoretically and empirically confirmed by researchers. It can be said that the necessity of entering the global markets and developing the modern industrial sectors in any country is to focus on basic and applied research. This paper aims to investigate the impact of “the share of research budget in GDP” on economic growth in Iran during the 1969-2012 period. For this purpose, we estimate Iran’s economic growth model with emphasis on the role of the research budget share (% of GDP) by using the introduced model in Tunali (2016) and specifying a Markov Switching model. The estimation results indicate that the research budget share (% of GDP) has a significant and positive effect on economic growth in Iran. Moreover, the results show economic growth in Iran has two regimes, including a regime with high mean and variance (high-growth regime) and another regime with low mean and variance (low-growth regime). According to the results, the probability of staying in the low-growth regime is higher than staying in the high-growth regime. Finally, this paper suggests that to improve the economic growths, increasing in Iran’s budget in research is essential. In addition, funding applied research, which targeted to strengthen the national production, especially high-tech and knowledge-based products are useful for promoting the growth trend.