طراحي و تبيين الگوي توسعه صادرات در مناطق آزاد تجاري ايران

A Study to Design and Explain the Export Development Model in Iran`s Free Trade Zones

هدف: تحقيق حاضر با عنوان طراحي و تبيين الگوي توسعه صادرات در مناطق آزاد تجاري ايران بخشى از يك گزارش پژوهشى است كه درصدد سنجش اثرات مستقيم و غيرمستقيم برنامه‌هاي توسعه صادرات (كه توسط دولت وضع مي‌شود) و عوامل محيطي دروني و بيروني بر عملكرد صادراتي بنگاه‌هاي صادركننده را بسنجد. روش: در اين پژوهش براي شناسايي و تبين الگوي توسعه صادرات در مناطق آزاد تجاري از رويكرد تركيبي – اكتشافي استفاده شد. پس از مصاحبه عميق با 14 نفر از خبرگان صادرات در مناطق آزاد تجاري و به‌كارگيري فن تحليل محتوا كيفي و استفاده از فنون كدگذاري باز و محوري، عوامل اصلي و فرعي مؤثر بر توسعه صادرات در مناطق آزاد تجاري به همراه عوامل و شاخص‌هاي مربوط به هركدام از آن‌ها استخراج گرديد. سپس پرسشنامه از لحاظ روايي و پايايي از طريق تكنيك‌هاي آماري مورد تاييد قرار گرفت. پرسشنامه نهايي در اختيار 210 بنگاه اقتصادي فعال در اين مناطق قرار گرفت. مدل نهايي توسط نرم‌افزار LISREL8.54 سنجيده شد. يافته‌ها: از مدل پيشنهادي تحقيق 79شاخص در 8 عامل فرعي و 2 عامل اصلي براي توسعه صادرات استخراج و گزارش گرديد. لذا محقق به يك الگوي نظري آزمون شده- با ويژگي‌هاي جامع بومي – دست‌يافت. در اين مدل به عواملي ازجمله ويژگي‌هاي محيط خرد، ويژگي‌هاي محيط كلان، ساختار صادراتي مناطق آزاد تجاري، منابع، قابليت‌هاي سازماني، قابليت‌ها و شايستگي‌هاي مديريت، استراتژي رقابتي و استراتژي‌هاي بازاريابي صادراتي ، ارزش صادراتي، رشد حجم صادراتي و سهم بازار صادراتي در دو عامل اصلي محيط و شركت توجه شده است.

This article entitled" A Study to Design and Explain Export Development Model in Iran`s free Zones " is apart of a research report aimed at assessing the direct and indirect effects of export-development programs, imposed by the government, as well asinternal and external environmental factors on the exporting performance of exporter firms. Explanatory-mixed method approach was employed to identify and explainExport Development Model in Iran`s Free Zones. We extracted the main and secondary factors affecting the export development and related indicators after conducting in-depth interviews with 14 Free zone experts,using qualitative content analysis, applying open and axial coding techniques. Statistical techniques were administered to confirm the reliability and validity of the questionnaire. The final questionnaire was distributed among 210 active economic firms in Free zones. Lisrel 8.54 was employed to evaluate the final model. In the proposed model, we managed to extract 79 indicators (2 main factors and 8 secondary factors) for the export development. Therefore, the authors obtained a tested theoretical modelwith comprehensive nativecharacteristics. In this model, some indicators were taken into account such as micro-environmental characteristics, macro-environmentcharacteristics, FZ export structure, resources, organizational capabilities, managerial capabilities and competencies, competitive strategy, and export marketing strategy,Export value, growth of export volume and export market share within two main factors (environment and company).