نياز آبي و كارايي مصرف آب در دو گونه اكاليپتوس (Eucalyptus flocktoniae (Maiden) Maiden, E. leucoxylon F. Muell)

Water requirement and water use efficiency in Eucalyptus flocktoniae (Maiden) Maiden and E. leucoxylon F. Muell.

پاسخ گياهان به مقدار آب در دسترس براي تدوين برنامه­‌هاي مربوط به مديريت منابع آب و آبياري از اهميت زيادي برخوردار است. در اين پژوهش، مقدار تبخير و تعرق، ضريب گياهي، عملكرد و كارايي مصرف آب در دو گونه اكاليپتوس (Eucalyptus flocktoniae (Maiden) Maiden, E. leucoxylon F. Muell) از طريق آزمايش‌­هاي لايسيمتري و در شرايط سطوح مختلف تيمارهاي رطوبتي (100، 70 و 40 درصد ظرفيت زراعي) بررسي شد. پژوهش در قالب آزمايش فاكتوريل با طرح پايه كاملاً تصادفي و در سه تكرار در شرايط اقليمي يزد انجام شد. نتايج نشان داد كه در هر دو گونه با افزايش رطوبت خاك، مقدار تبخير و تعرق افزايش يافت و بين سطوح مختلف اختلاف معني‌­داري مشاهده شد. نياز آبي E. flocktoniae و E. leucoxylon در شرايط رطوبتي 100 درصد ظرفيت زراعي به‌ترتيب 1185 و 1617 ميلي‌­متر و ضريب گياهي نيز به‌ترتيب 0/65 و 0/88 اندازه­‌گيري شد. مقدار ماده خشك توليدي در تمامي بخش­‌هاي گياه و مقدار كارايي مصرف آب در E. leucoxylon به‌طور معني‌داري بيشتر از E. flocktoniae بود. كارايي مصرف آب در E. flocktoniae معادل 1/22 گرم بر ليتر و در E. leucoxylon معادل 1/41 گرم بر ليتر اندازه­‌گيري شد. گرچه E. leucoxylon تندرشد­تر بوده و براي عملكرد بيشتر به آب زيادتري نياز دارد، با اين وجود به‌دليل به‌كارگيري سازوكارهاي مناسب براي سازگاري در شرايط خشك و بهبود كارايي مصرف آب، براي جنگل­‌كاري و توليد چوب در شرايط اقليمي خشك و نيمه‌خشك قابل توصيه است.

The response of plants to water available for strategy codification of water resources and irrigation is very important. In this study, evapotranspiration, crop coefficient, yield and water use efficiency in two species of Eucalyptus (Eucalyptus flocktoniae (Maiden) Maiden, E. leucoxylon F. Muell.) through lysimeter experiments were determinated under different soil moisture levels (100%, 70% and 40% of field capacity). The research was designed as a factorial experiment on a completely randomized design with three replications in Yazd climatic conditions. The results showed that with increasing soil moisture in both species, evapotranspiration increased, so that there were significant differences between the different levels of soil moisture treatments (p < 0.001). E. flocktoniae and E. leucoxylon had water requirement in 100% of field capacity treatment, 1185 mm and 1617 mm with 0.65 and 0.88 crop coefficients, respectively. Dry matter produced in all parts and the water use efficiency (WUE) of E. leucoxylon were significantly higher than that of E. flocktoniae, Water use efficiency measured in E. flocktoniae and E. leucoxylon, were 1.22 g/lit and 1.41 g/lit, respectively. Although the growth rate of E. leucoxylon is faster than E. flocktoniae , therefore its water requirement is higher , but considering an appropriate mechanisms for drought adaptation, it could be introduced for afforestation and wood production in arid and semi-arid regions.