ارزيابي توليد و برداشت ميوه آلوچه (Prunus divaricata Ledeb) و نقش آن در درآمد خانوارهاي جنگل‌نشين (مطالعه موردي: شهرستان رودسر، استان گيلان)

Evaluation of the production and collection of plum (Prunus divaricata Ledeb.) fruit and its role on forest dwellers income (Case study: Rudsar, Gilan province)

محصولات غيرچوبي جنگل به‌­طور مستقيم و غيرمستقيم نقش مهمي در اقتصاد خانوارهاي روستايي بازي مي­‌كنند. زندگي حدود 600 ميليون نفر از افراد كشورهاي در حال توسعه به اين محصولات وابسته است. در اين پژوهش به بررسي وضعيت توليد و برداشت ميوه آلوچه (.Prunus divaricata Ledeb) و نقش آن در افزايش درآمد خانوارها در شهرستان رودسر استان گيلان پرداخته شد. براي برآورد مقدار توليد از 30 قطعه‌نمونه يك هكتاري (با ابعاد 100 در 100 متري) به‌صورت تصادفي سيستماتيك آماربرداري انجام شد. براي برآورد مقدار برداشت و تعيين سهم درآمد به‌دست‌آمده از ميوه آلوچه در درآمد كل خانوارها از روش مصاحبه نيمه­‌ساختار يافته و مشاهده مستقيم و سرشماري از 120 خانوار سه روستاي مورد مطالعه در تابستان سال 1394 استفاده شد. تحليل همبستگي بين مشخصات درخت و مقدار ميوه توليدي نشان داد كه قطر برابر سينه همبستگي مثبت و معني داري (0/638) با ميوه توليدي داشت. ميانگين ميوه توليدي هر پايه 8/5 كيلوگرم و ميانگين تعداد در هكتار 13 پايه بود. مقدار كل برداشت بهره‌­برداران از ميوه آلوچه درسال 3500 كيلوگرم بود و ميانگين برداشت سالانه خانوارها حدود 29 كيلوگرم برآورد شد. درآمد خالص سالانه خانوار از محل برداشت ميوه آلوچه در روستاهاي مورد مطالعه از 500 هزار ريال تا 2600 هزار ريال تغيير داشت و براي 11 نفر در سال از طريق برداشت ميوه شغل ايجاد مي­‌شد. با توجه به اينكه درآمد به‌دست‌آمده از ميوه آلوچه زياد نبود، مي­‌توان با فرآوري و رساندن محصول به بازارهاي اصلي، درآمد به‌دست‌آمده را افزايش داد.

Non-wood forest products (NWFPs) play a main role in rural household’s economy directly and indirectly. In developing countries, livelihood of 600 million people depends on these products. NWFPs are important in increasing income and improving the economic situation of rural areas with high forest density. The aim of this research was to estimate the amount of production, collection, role of plum fruit in household’s income at Rudsar county of Guilan province. In order to estimating of fruit production, inventory was done systematically- randomly with 30 sample plots of one hectare (with dimensions of 100 by 100 meters) each. To estimate the collection and contribution of NWFPs in total household income, 120 households was censed at three villages by the semi-structured interviews and direct observations in summer 2015. The correlation analysis between tree traits and fruit production showed that diameter at breast height (DBH) had a high and significant correlation (0.64) with fruit production. The mean fruit production was about 8.5 kg per tree. Average tree density was 13 tree per ha. Total fruit collection and annual average collection by households was 3500 kg and 29 kg, respectively. Net annual household income from fruit harvested varied from 500 to 2600 thousand Rials. The fruit collection creates employment for 11 person’s day per year. We conclude that income of fruit collection is not much and we can increase it by much processing and market expansion.