مدل‌سازي حجم تك‌درخت برودار (Quercus brantii Lindl) در جنگل‌هاي جست‌زاد همسال زاگرس مركزي (مطالعۀ موردي استان چهارمحال و بختياري، شهرستان اردل و كيار)

Single tree volume modeling for even age Persian oak (Quercus brantii) coppice in Central Zagros (Case study: Chaharmahal VA Bakhtiari province, Ardal and Kiar district)

هدف اين پژوهش، انتخاب مدل مناسب براي برآورد سريع حجم در توده‌هاي همسال جست‌زاد برودار بود. براي اين منظور 19 مدل يك و دومتغيرۀ پركاربرد در برآورد حجم به‌كار گرفته شدند. در ابتدا داده‌هاي حجم واقعي به‌دست‌آمده از 73 درخت قطع‌شده در طبقات قطري مختلف در 12 توده از جنگل‌هاي جست‌زاد شهرستان اردل و كيار به دو مجموعۀ 70 درصدي براي مدلسازي و 30 درصدي براي اعتبارسنجي تقسيم شدند. سپس ضرايب مدل‌هاي انتخاب‌شده با استفاده از روش حداقل مربعات وزني محاسبه شد. مدل‌هاي معني‌دار با معيارهاي مجذور ميانگين مربعات خطا و ضريب تبيين رتبه‌بندي شدند. از بين مدل‌هاي بررسي‌شده 9 مدل انتخاب شد. نتايج برازش مدل‌هاي انتخاب‌شده نشان داد كه كمترين مقدار جذر ميانگين مربعات خطا (0/035) مربوط به مدل پنج‌پارامتري و بيشترين مقدار ضريب تبيين (0/979) مربوط به مدل‌هاي چهار و پنج‌پارامتري بود. نتايج اعتبارسنجي نشان داد كه مدل‌هاي چهار و پنج‌پارامتري در بين مدل‌هاي دومتغيري، و مدل تواني در بين مدل‌هاي تك‌متغيري بيشترين كارايي (برترين رتبه) را به خود اختصاص دادند. از نتايج به‌دست‌آمده مي‌توان در مدل‌هاي رشد و محصول‌دهي، تهيۀ جدول حجم يك يا استاندارد دوعامله بهره برد.

The idea of this research is to select the appropriate model for the rapid estimation of volume in even-aged Persian oak coppice stands. For this purpose, 19 widely used univariate and bivariate models were used in volume estimation. Initially, actual volume data from 73 cut trees in different diameter classes in 12 forests of Ardal and Kiar cities were divided into two sets of 70% for modeling and 30% for validation. Then, the coefficients of the selected models were calculated using the weighted least squares method. Models with significant coefficients were ranked by the root mean square error and R-squared. Of the 19 models, nine models were selected. The fitting results of the selected models showed that the least amount of root mean square error (0.035) was related to the five-parameter model and the highest amount of R2 (0.979) was related to the four and five-parameter models. The results of validation showed that among the bivariate models, the four and five parameter models and among the univariate models, the power model were the most efficient. The obtained results can be used in growth and yield models, preparation of Tarif and standard volume tables.